ผนังเซลล์ (Cell wall) ของพืชถือเป็น “แนวป้องกันด่านแรก” ต่อเชื้อโรคและแมลงที่พยายามเข้าทำลายต้นมะนาวหรือพืชชนิดอื่น ๆ

บทบาทของผนังเซลล์ในการป้องกันโรค

1. เป็นเกราะกายภาพ (Physical barrier)

• สร้างกำแพงหนาแน่นจาก เซลลูโลส (cellulose), เฮมิเซลลูโลส, เพกติน, ลิกนิน

• ทำให้เชื้อราหรือแบคทีเรียทะลุเข้าเนื้อเยื่อได้ยาก

2. ดักจับ–จำกัดเชื้อโรค

• เมื่อเชื้อพยายามเข้าทางบาดแผล พืชสร้าง callose (คาร์โบไฮเดรตชนิดหนึ่ง) อุดรูในผนังเซลล์ ปิดกั้นเส้นทางเชื้อ

3. เก็บกักสารต้านทาน (Defense compounds)

• ผนังเซลล์สะสมสาร ฟีนอลิก แทนนิน ฟลาโวนอยด์ ยับยั้งเชื้อราและแบคทีเรีย

• มีเอนไซม์ (เช่น chitinase, glucanase) ย่อยผนังเซลล์ของเชื้อรา

4. สัญญาณเตือนภัย (Defense signaling)

• เวลาเชื้อปล่อยเอนไซม์มาย่อยผนังเซลล์ ชิ้นส่วนเซลลูโลส/เพกตินที่แตกออกมา กลายเป็น สัญญาณกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน (Plant immune response) ของทั้งต้น

ผนังเซลล์แข็งแรงได้อย่างไร?

• แคลเซียม (Ca) ช่วยเชื่อมเพกตินในผนังเซลล์ให้เหนียวแน่น (เหมือน “กาว”)

• โบรอน (B) ทำให้ผนังเซลล์ยืดหยุ่นแต่ทนทานต่อแรงกดและเชื้อโรค

• ซิลิกา (Si) สะสมที่ผนังเซลล์ เพิ่มความแข็งแรง ลดการเข้าทำลายของเชื้อรา–แมลง

• ลิกนิน (Lignification) ทำให้ผนังแข็ง เหมือนไม้ เชื้อทะลุยาก

ถ้าผนังเซลล์อ่อนแอ

• เชื้อเข้าทางบาดแผลง่าย (เช่น แคงเกอร์มะนาว)

• ผลแตกง่าย ผิวใบ–ผลช้ำ เปิดทางโรคแทรกซ้อน

• ใบอ่อนถูกแมลงเจาะง่าย

สรุป

ผนังเซลล์คือ “เกราะชีวภาพ” ของมะนาว ถ้าบำรุงด้วย Ca + B + Si ร่วมกับการเสริมอินทรียวัตถุ ผนังเซลล์จะแข็งแรง ป้องกันโรคได้ดีขึ้นโดยธรรมชาติ

138 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร