การเพิ่มออกซิเจนในดินมีความสำคัญมากต่อสุขภาพของรากพืช รวมถึงต้นมะนาว เพราะรากต้องการออกซิเจนในการหายใจเพื่อดูดซึมน้ำและธาตุอาหาร ถ้าดินอับอากาศหรือแน่นเกินไป จะทำให้รากเน่า รากฝอยไม่เดิน ต้นโทรมง่าย

วิธีเพิ่มออกซิเจนในดิน (แบบธรรมชาติและเชิงเทคนิค)

1. พรวนดินรอบทรงพุ่ม

• ใช้จอบ พรวนดินเบา ๆ บริเวณชายพุ่ม ความลึก 10–15 ซม.

• เว้นระยะห่างจากโคนต้นอย่างน้อย 30–50 ซม. เพื่อไม่กระทบรากหลัก

• ควรทำปีละ 1–2 ครั้ง ในช่วงต้นฝนหรือต้นแล้ง

2. คลุมดินด้วยอินทรีย์วัสดุ (Mulch)

• เช่น ฟางแห้ง เศษใบไม้แห้ง แกลบดิบ กาบมะพร้าว ฯลฯ

• ช่วยลดการกระแทกของฝน ไม่ให้หน้าดินแน่น

• เมื่อย่อยสลาย จะเพิ่มจุลินทรีย์และโครงสร้างดินที่โปร่ง

3. ใส่ปุ๋ยอินทรีย์สลับชีวภาพ

• เช่น ปุ๋ยคอกเก่า ปุ๋ยหมัก น้ำหมักชีวภาพ

• กระตุ้นจุลินทรีย์ให้ทำงานดี และช่วยให้ดินร่วนซุย

• เพิ่มโพรงอากาศในดิน (ช่องว่างระหว่างเม็ดดิน)

4. ปลูกพืชคลุมดินหรือพืชพยุงดิน

• เช่น ถั่วพร้า ปอเทือง ถั่วเขียว ฯลฯ

• ระบบรากช่วยพยุงดินไม่ให้แน่น และย่อยสลายเพิ่มอินทรีย์วัตถุ

5. ใช้ฮิวมิคแอซิด (Humic acid)

• ผสมรดโคนเพื่อปรับโครงสร้างดินให้ร่วนซุย

• เพิ่มการอุ้มน้ำและช่องอากาศในดิน

• ทำงานร่วมกับจุลินทรีย์ได้ดี

6. ทำหลุมเติมอากาศ/หลุมเติมอาหาร

• ขุดหลุมรอบทรงพุ่มลึกประมาณ 20–30 ซม. ห่างจากโคน 40–60 ซม.

• ใส่วัสดุโปร่ง เช่น แกลบหยาบ ถ่านบด ปุ๋ยคอก

• รากฝอยจะเดินไปหา ช่วยให้อากาศถ่ายเทดี

7. งดการเหยียบหรือทับดินรอบโคนต้น

• การเหยียบซ้ำบ่อยทำให้ดินแน่น อากาศเข้าไม่ถึง

• โดยเฉพาะในช่วงดินเปียก ควรใช้ทางเดินไม้หรือฟางรอง

สัญญาณบอกว่าดินขาดออกซิเจน:

• น้ำขังนานหลังรดน้ำหรือฝนตก

• ดินแน่นแข็ง กดไม่ยุบ

• รากฝอยมีน้อยหรือมีสีคล้ำ-ดำ

• ต้นเติบโตช้า ใบร่วง ใบเหลืองจากโคนต้นขึ้นมา

• มีกลิ่นอับหรือเหม็นจากดินเมื่อพรวนขึ้นมา

9 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร