รากขดในต้นตอมะนาวเสียบยอด เป็นปัญหาสำคัญที่พบได้บ่อยใน ต้นพันธุ์จากถุงเพาะหรือปลูกในภาชนะแคบ ๆ เป็นเวลานาน โดยเฉพาะต้นที่ยังไม่ได้ปลูกลงแปลงหรือวงบ่อ

รากขดคืออะไร?

รากขด (root bound) หมายถึง รากที่เติบโตวนเวียนอยู่ในพื้นที่แคบ เช่น ในถุงดำหรือกระถางนานเกินไป จน รากไม่สามารถแผ่ออกได้ตามธรรมชาติ เกิดรากพันกันเหมือนพวงเส้นด้าย หรือขดเป็นวงรอบ ๆ

ผลกระทบของรากขดในต้นตอมะนาว

แนวทางแก้ไขก่อนปลูกต้นมะนาวที่รากขด

1. ตรวจรากก่อนปลูก

• แกะถุงเพาะ สังเกตว่ารากวนรอบก้นถุงหรือไม่

• ถ้ารากขดและแน่น ควร "ตัดปลายราก หรือบากเบา ๆ" เพื่อเปิดทางให้รากใหม่แตกออก

2. ตัดรากขดออก (บางส่วน)

• ใช้กรรไกรตัดแต่งรากที่วนรอบโคนออกเล็กน้อย

• ใช้วิธี “ขูดเบา ๆ” หรือ “บากราก” แนวตั้ง 2–4 รอย รอบตุ้มดิน เพื่อกระตุ้นรากใหม่

3. แช่รากกระตุ้นก่อนปลูก

• แช่ในน้ำผสมฮอร์โมนราก หรือกรดฮิวมิค / น้ำหมักถั่ว ประมาณ 15–30 นาที

• เสริมด้วย ไตรโคเดอร์มา เพื่อป้องกันรากเน่า

วิธีปลูกต้นตอมะนาวที่เคยรากขด

1. ปลูกในดินโปร่ง เช่น ดินร่วนผสมแกลบดิบ ขุยมะพร้าว

2. อย่าฝังลึกเกิน ระดับดินควรเท่ากับดินในถุงเดิม

3. อย่ากดดินแน่นเกินไป เพื่อให้รากใหม่แทรกออกง่าย

4. รดน้ำพอชื้น อย่าให้แฉะ รากจะเดินเร็ว

การดูแลหลังปลูก

• รดน้ำหมักกระตุ้นรากสัปดาห์ละครั้ง เช่น น้ำหมักกล้วย+ถั่ว

• ใส่ปุ๋ยคอกเก่า 1 กำมือ + คลุมฟาง

• สังเกตยอดใหม่ภายใน 15–20 วัน ถ้าแตกยอดแสดงว่ารากเริ่มเดิน

เคล็ดลับป้องกันรากขดในต้นตอรุ่นใหม่

• เปลี่ยนจากถุงเพาะเป็นกระถางขนาดใหญ่ขึ้น เมื่ออายุเกิน 2 เดือน

• ตัดแต่งปลายรากตั้งแต่ช่วงเพาะกล้า ให้รากแผ่ออกด้านข้าง

• เลือกถุงเพาะชนิดตัดรากอากาศได้ (air-pruning bag) หากเพาะจำนวนมาก

385 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร