การฟื้นฟูต้นมะนาวเป็นกระบวนการที่สำคัญมาก โดยเฉพาะในกรณีที่ต้นมะนาวมีอาการ โทรม, ใบร่วง, รากไม่เดิน, ถูกน้ำท่วม, ดินแน่น หรือขาดธาตุอาหาร หากปล่อยไว้นานจะฟื้นตัวยากและอาจตายได้

สาเหตุที่ต้นมะนาวโทรม/ต้องฟื้นฟู

• น้ำขัง รากขาดอากาศ → รากเน่า

• โรครากเน่าโคนเน่า (Phytophthora)

• ดินแน่น รากเดินไม่ได้

• ขาดธาตุอาหารสะสม

• ถูกศัตรูพืชทำลายซ้ำซาก

• ขาดการตัดแต่ง/แตกใบใหม่ไม่สม่ำเสมอ

แนวทางฟื้นฟูต้นมะนาว (แบบครบวงจร)

1. ตัดแต่งกิ่งและใบที่เสียหาย

• ตัดกิ่งแห้ง ใบที่ร่วง หรือกิ่งที่มีร่องรอยโรค

• เปิดทรงพุ่มให้โปร่ง → ลดความชื้นและโรคสะสม

• ใช้กรรไกรที่สะอาด จุ่มแอลกอฮอล์หรือน้ำปูนแดง

2. ปรับปรุงดินบริเวณโคนต้น

• พรวนดินรอบโคนเบาๆ (ห่างโคนประมาณ 1 ฟุต)

• ใส่ปุ๋ยอินทรีย์ เช่น มูลไส้เดือน / ปุ๋ยหมัก / น้ำหมักชีวภาพ

• เติมอินทรีย์วัตถุคลุมดิน เช่น แกลบดิบ ฟางข้าว มูลสัตว์แห้ง

• หากดินแน่นมาก ให้เติม ทรายหยาบ หรือ ถ่านแกลบ

3. ดูแลน้ำอย่างสมดุล

• หยุดให้น้ำทันทีหากดินแฉะหรือน้ำขัง

• หลังดินเริ่มแห้งให้รดน้ำวันเว้นวัน แบบ ค่อยๆ ซึม

• หากรากขาดอากาศ → ใช้สารฟื้นฟูราก (น้ำหมักราก, สารอินทรีย์เร่งราก)

4. ให้ปุ๋ยฟื้นต้นอย่างเหมาะสม

ช่วงเริ่มฟื้นตัว (สัปดาห์ที่ 1–2)

• ใช้ ปุ๋ยน้ำชีวภาพ + น้ำตาลทางด่วน (กากน้ำตาล/น้ำมะพร้าว) ฉีดพ่นหรือราดโคน

• พ่นทางใบด้วย กรดอะมิโน + ธาตุรอง (Mg, Zn, B)

ช่วงต้นเริ่มแตกใบใหม่ (สัปดาห์ที่ 3 เป็นต้นไป)

• ปุ๋ยเคมีสูตรเร่งใบ (เช่น 25-7-7 หรือ 21-0-0 + ธาตุรอง)

• เน้น พ่นทางใบสลับราดโคน สัปดาห์ละ 1–2 ครั้ง

5. เสริมด้วยจุลินทรีย์/ชีวภัณฑ์ฟื้นดิน

• ไตรโคเดอร์มา: ป้องกันเชื้อราในดิน

• บาซิลลัส ซับทิลิส: ป้องกันเชื้อแบคทีเรีย

• ราไมคอร์ไรซา (Mycorrhiza): ช่วยให้รากดูดอาหารได้ดี

6. จัดแสงแดดให้เหมาะสม

• หากต้นมะนาวได้รับแสงน้อยเกินไป ให้ตัดแต่งพุ่มไม้รอบข้าง หรือเปลี่ยนตำแหน่งปลูกในระยะยาว

สูตรเร่งฟื้นแบบเร่งด่วน (สูตรราดโคน)

สัญญาณว่าต้นมะนาวเริ่มฟื้นตัว

• แตกยอดใหม่ ใบอ่อนเริ่มออกสีเขียวสด

• ไม่มีใบเหลืองร่วงซ้ำ

• รากใหม่เริ่มเดิน (ตรวจดูรากขาว)

• ไม่มีเชื้อราโคนต้นหรือกลิ่นเหม็น

7 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร