โบรอน (Boron, B) เป็น ธาตุอาหารรอง (micronutrient) ที่พืช รวมถึง มะนาวและพืชตระกูลส้ม ต้องการในปริมาณน้อยมาก แต่ “จำเป็นอย่างยิ่ง”

ลักษณะโบรอนในดิน

1. รูปที่พืชดูดใช้ได้ ส่วนใหญ่คือ กรดบอริก (H₃BO₃) ที่ละลายอยู่ในน้ำดิน

2. การเคลื่อนที่ เคลื่อนที่ได้ช้าในพืช (โดยเฉพาะพืชตระกูลส้ม) ถ้าขาดจะเห็นอาการที่ใบอ่อนชัดเจน

3. การละลาย โบรอนละลายน้ำได้สูง ง่ายต่อการชะล้างหาย โดยเฉพาะในดินร่วนทราย

4. ความสัมพันธ์กับ pH ดิน ดินกรด (pH < 5) โบรอนละลายง่าย เสี่ยงเป็นพิษถ้ามีมาก ดินเป็นกลาง–ด่าง (pH > 7) โบรอนถูกตรึง พืชขาดโบรอนได้ง่าย

บทบาทของโบรอนในพืช

• การเจริญของเนื้อเยื่ออ่อน ช่วยการแบ่งเซลล์และขยายเซลล์

• การพัฒนารากฝอย ให้รากแตกใหม่ได้ดี

• การสร้างเกสรและการติดผล สำคัญมากในมะนาว ช่วยให้เกสรสมบูรณ์ ติดผลสูงขึ้น

• การลำเลียงน้ำตาล ทำให้ดอก ผลได้รับอาหารเพียงพอ

• ความแข็งแรงของผนังเซลล์ ใบและผลไม่ผิดรูปง่าย

อาการผิดปกติจากโบรอน

1. ขาดโบรอน

• ใบอ่อนมะนาวบิดเบี้ยว แตกปลาย ไม่กางเต็มที่

• ยอดแห้งตาย (dieback) ต้นชะงัก

• ดอกหลุดร่วง ติดผลน้อย ผลมีรอยแตกด้านขั้ว

• รากฝอยน้อย รากดำง่าย

2. โบรอนมากเกินไป (เป็นพิษ)

• ใบแก่ขอบใบไหม้ (tip burn)

• จุดสีน้ำตาลระหว่างเส้นใบ

• ใบร่วงก่อนวัย

การจัดการโบรอนในสวนมะนาว

1. ตรวจวิเคราะห์ดินและน้ำ รู้ระดับโบรอนก่อน

2. เสริมโบรอน ใส่ บอแรกซ์ (Borax, Na₂B₄O₇·10H₂O) อัตราต่ำ ๆ (ไม่เกิน 1–2 กก./ไร่/ปี) หรือใช้ โบรอนคีเลต / โบรอนเหลว พ่นทางใบ 200–300 ppm ช่วงก่อนออกดอก

3.ป้องกันการขาดโบรอน ใส่อินทรียวัตถุ (ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก) ช่วยอุ้มโบรอนไม่ให้ชะล้าง รักษา pH ดินให้อยู่ช่วง 6.0–6.5 เหมาะที่สุด

4. ระวังอย่าให้เกิน โบรอนมี “เส้นแบ่ง” ระหว่างขาด–เกินแคบมาก

สรุปสั้น ๆ

• ดินร่วนทราย เสี่ยง ขาดโบรอน

• ดินด่าง/น้ำชลประทานโซดา โบรอนถูกตรึง พืชใช้ไม่ได้

• การใส่ต้องพอดี ขาดก็เสีย เกินก็ไหม้

11 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร