รากขาดอากาศ (Root Suffocation หรือ Root Asphyxiation) คือ ภาวะที่รากพืชอยู่ในดินที่อิ่มน้ำหรือแน่นทึบเกินไป ทำให้ไม่มีออกซิเจนเพียงพอ ส่งผลให้รากเสียหาย ไม่สามารถดูดน้ำและธาตุอาหารได้ตามปกติ เป็นปัญหาพบบ่อยในฤดูฝน โดยเฉพาะกับพืชที่ไม่ทนน้ำ เช่น มะนาว

อาการของพืชเมื่อรากขาดอากาศ

วิธีแก้ไขเมื่อรากขาดอากาศ

การป้องกันระยะยาว

สูตรฟื้นฟูต้นไม้ที่รากขาดอากาศ

1. สูตรฉีดพ่นทางใบ (ช่วยให้พืชยังรับอาหารได้ขณะรากยังไม่ฟื้น) ผสมในน้ำ 20 ลิตร

• สาหร่ายทะเล (Seaweed extract) = 30–50 ซีซี

• แคลเซียม-โบรอน (Ca-B) = 20 ซีซี

• แมกนีเซียม + ธาตุรอง/เสริม (Mg, Zn, Mn) = 20–30 ซีซี

• อะมิโนแอซิด (กรดอะมิโนจากพืชหรือปลา) = 20 ซีซี

• สารจับใบ (เช่น สารธรรมชาติหรือ NPAA) = 5 ซีซี

• ฉีดพ่นช่วงเย็น ทุก 5–7 วัน ติดต่อกัน 2–3 ครั้ง

2. สูตรราดดินเมื่อดินเริ่มแห้ง (กระตุ้นรากใหม่) ผสมในน้ำ 20 ลิตร

• สาหร่ายทะเลเข้มข้น = 50 ซีซี

• ฮอร์โมนเร่งราก (IBA หรือ NAA) = 5–10 ซีซี

• จุลินทรีย์ช่วยย่อยสลายรากเน่า (เช่น ไตรโคเดอร์มา หรือบาซิลลัส) = 50–100 กรัม

• กากน้ำตาล = 30–50 ซีซี (เป็นอาหารจุลินทรีย์)

• ราดรอบโคนต้น 1–2 ครั้ง ห่างกัน 7–10 วัน

3. การจัดการร่วมเพื่อให้ฟื้นเร็วขึ้น

หมายเหตุ

• หลีกเลี่ยงการให้น้ำเพิ่มระหว่างฟื้นฟู

• ถ้าฝนตกซ้ำ ให้ใช้พลาสติกคลุมรอบโคนต้นชั่วคราว

• หากต้นยังไม่ฟื้นใน 15–20 วัน ควรตรวจรากลึก อาจมีรากเน่าหนัก ต้องตัดแต่งราก

41 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร