“โรคแคงเกอร์” (Citrus Canker; Xanthomonas citri subsp. citri) แม้เป็นโรคที่ระบาดรุนแรงในฤดูฝน แต่ในบางช่วง สามารถหยุดระบาดได้เอง โดยไม่ต้องพ่นยาเพิ่ม และมีเหตุผลทางสรีรวิทยาและสภาพแวดล้อมรองรับอย่างชัดเจนครับ

สาเหตุที่ “โรคแคงเกอร์หยุดระบาดได้เอง”

1. อากาศแห้ง–แดดจัดต่อเนื่อง

• เชื้อแบคทีเรีย Xanthomonas ต้องการ ความชื้นสูงมากกว่า 80% เพื่อแพร่กระจาย

• เมื่อเข้าสู่ช่วง อากาศแห้ง แดดแรง ลมพัดจัด ผิวใบแห้งเร็ว เชื้ออยู่รอดบนผิวใบได้ไม่นาน

• รอยแผลบนใบเริ่ม “แห้งกรัง” และไม่สามารถแพร่เชื้อใหม่ได้อีก

สังเกต: แผลแคงเกอร์เก่าจะเป็น “จุดนูนแข็ง แห้ง ไม่เปียกน้ำ” บางครั้งทะลุหลุดออกไป ถือว่าเชื้อหยุดการทำงานแล้ว

2. ใบอ่อนกลายเป็นใบแก่

เชื้อแคงเกอร์เข้าทำลายได้เฉพาะ ใบอ่อนระยะเพิ่งคลี่ (อายุไม่เกิน 14 วัน) เมื่อใบแก่เต็มที่ (โครงสร้างผนังเซลล์หนา + เคลือบคิวตินมากขึ้น) เชื้อไม่สามารถเข้าผ่านผิวใบได้อีก ดังนั้น เมื่อ “ใบอ่อนหมดรุ่น” และต้นไม่มีการแตกใบใหม่ การระบาดจะหยุดโดยธรรมชาติ

3. การสะสมสารป้องกันตามธรรมชาติในต้น

มะนาวที่ได้รับ แมกนีเซียม, ซิลิก้า, แคลเซียม, โบรอน เพียงพอ จะสร้างผนังเซลล์ที่หนาแน่น และมีสารฟีนอล-ลิกนินช่วยยับยั้งเชื้อ เมื่อโครงสร้างใบแข็งแรง แม้เชื้ออยู่บนผิวก็ไม่สามารถเจาะเข้าได้

4. การลดแหล่งแพร่เชื้อโดยธรรมชาติ

• ฝนหยุดตก น้ำไม่กระเด็น จะไม่มีการแพร่เชื้อข้ามใบ

• ลมพัดแรง-แดดเผา ฆ่าเชื้อบนผิวใบได้เอง

• ใบที่เป็นโรคมากจะ “ร่วงหล่น” และเชื้อในใบแห้งตายตาม

ตัวอย่างสถานการณ์จริง

หลังช่วงฝนหนัก แคงเกอร์ระบาด ต่อมาอากาศแห้ง 10-15 วันติดต่อกัน ใบที่ติดเชื้อหยุดลาม แผลแห้ง ใบใหม่ไม่ติดเพิ่ม นั่นคือสัญญาณว่า “โรคหยุดระบาดเองโดยธรรมชาติ”

แนวทางจัดการช่วงโรคหยุดระบาด

สรุปสั้นๆเข้าใจง่าย

“โรคแคงเกอร์” จะหยุดระบาดได้เอง เมื่อฝนหยุด ทำให้ความชื้นต่ำ เมื่อใบอ่อนหมดจะไม่มีจุดเข้าทำลาย เมื่อแผลเก่าแห้ง เชื้อไม่แพร่เพิ่ม สภาพใบแข็งแรง เชื้ออยู่ไม่ได้

9 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร