การสร้าง ระบบนิเวศที่มีสมดุลแมลง ในสวนมะนาวหรือแปลงเกษตร หมายถึงการจัดการให้มีทั้งแมลงศัตรูพืชและแมลงตัวห้ำ-ตัวเบียนอยู่ร่วมกันในระดับที่ไม่ทำลายผลผลิตเกินไป

เป้าหมายคือ ลดการใช้สารเคมี และให้ธรรมชาติจัดการแมลงศัตรูพืชแทน

1. แนวคิดพื้นฐาน

• แมลงศัตรูพืช (เช่น เพลี้ยอ่อน หนอนชอนใบ) เป็นอาหารของแมลงที่เป็นประโยชน์

• หากกำจัดศัตรูพืชจนหมด แมลงที่เป็นประโยชน์ก็จะขาดอาหารและหายไป

• ระบบที่สมดุลจะมี แมลงหลากหลายชนิด ที่ช่วยควบคุมกันเอง

2. วิธีสร้างสมดุลแมลง

(1) ปลูกพืชหลากหลาย

• ปลูกไม้ดอกล่อแมลง เช่น ดาวเรือง คอสมอส แพงพวย เพื่อดึงดูดผึ้ง แมลงภู่ และตัวเบียน

• ปลูกพืชสมุนไพร เช่น ตะไคร้หอม โหระพา สาบเสือ กลิ่นไล่แมลงบางชนิด

• ปลูกพืชคลุมดินหรือพืชแซม เช่น ถั่วพร้า ปอเทือง ให้ที่อยู่อาศัยและอาหารแก่แมลงตัวห้ำ

(2) สร้างที่อยู่ให้แมลงตัวดี

• ทำ “บ้านแมลง” หรือแหล่งหลบภัย เช่น มัดฟาง หญ้าแห้ง หรือซังข้าวโพดแขวนในสวน

• สร้างแหล่งน้ำเล็ก ๆ ให้แมลงผสมเกสรและตัวห้ำใช้

(3) ใช้สารชีวภัณฑ์แทนสารเคมี

• เชื้อราบิวเวอเรีย / เมทาไรเซียม ควบคุมเพลี้ยและแมลงปากกัด

• บีที (Bacillus thuringiensis) ควบคุมหนอน

• น้ำหมักสมุนไพร (สะเดา ข่า ตะไคร้หอม) ลดปริมาณแมลงศัตรูพืชโดยไม่ทำลายแมลงที่ดี

(4) คุมจำนวนแมลงศัตรูพืชให้อยู่ในระดับพอดี

• ตรวจแปลงสม่ำเสมอ ถ้าศัตรูพืชยังน้อย ให้ปล่อยแมลงตัวห้ำช่วยกำจัด

• ใช้กับดักแสง/กับดักฟีโรโมนเฉพาะจุด ไม่ใช้ทั่วสวน เพื่อไม่ให้ทำลายแมลงดีทั้งหมด

(5) เว้นพื้นที่ให้ธรรมชาติฟื้นตัว

• ปล่อยโซนเล็ก ๆ ของสวนให้เป็นพืชป่า เป็นแหล่งอาศัยของแมลงหลากหลาย

• หลีกเลี่ยงการไถพรวนบ่อยเกินไป เพราะจะทำลายที่อยู่ของแมลงและจุลินทรีย์

3. ตัวอย่างแมลงที่เป็นประโยชน์

• ตัวห้ำ (Predators) เต่าทอง, แมงมุม, ด้วงดักแด้

• ตัวเบียน (Parasitoids) แตนเบียนไข่, แตนเบียนหนอน

• แมลงผสมเกสร ผึ้ง, แมลงภู่, ผีเสื้อ

22 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร