ขั้นตอนการติดดอกของมะนาว เป็นกระบวนการทางสรีรวิทยาที่ซับซ้อน ซึ่งเกี่ยวข้องกับฮอร์โมน แสง อุณหภูมิ ความชื้น และสภาพแวดล้อมโดยรวม โดยทั่วไปแบ่งออกได้เป็น 5 ขั้นตอนหลัก

1. ระยะสะสมอาหาร (Pre-Flowering Stage)

ช่วงเวลา: ก่อนการออกดอก 1–2 เดือน

ลักษณะ: ต้นมะนาวเริ่มสะสมอาหาร โดยเฉพาะคาร์โบไฮเดรตจากการสังเคราะห์แสง และธาตุอาหาร เช่น โพแทสเซียม ฟอสฟอรัส

การดูแล:

• พักต้น: ตัดแต่งกิ่ง กระตุ้นแตกใบใหม่

• ใส่ปุ๋ยสูตร 8-24-24 หรือ 0-52-34 เพื่อเร่งการสะสมพลังงาน

• เน้นแดดจัด ใบเขียวเข้ม แข็งแรง ไม่มีโรคแมลงรบกวน

2. ระยะสร้างตาดอก (Flower Bud Initiation)

ช่วงเวลา: 20–30 วันก่อนออกดอก

ลักษณะ: เปลี่ยนจากตาใบเป็น “ตาดอก” บริเวณข้อกิ่งหรือปลายยอด ขึ้นอยู่กับพันธุ์มะนาว

ตัวกระตุ้นสำคัญ: ความเครียดจากความแห้งแล้ง (หรือการควบคุมน้ำ)

การดูแล:

• งดให้น้ำอย่างน้อย 7–14 วัน เพื่อสร้างความเครียด

• พ่นปุ๋ยทางใบที่มีโปแตสเซียมสูง เช่น 0-0-60 + ธาตุรอง

• ใช้ฮอร์โมนจิบเบอเรลลิน (GA3) ในบางกรณีช่วยเร่งตาดอก

3. ระยะแทงช่อดอก (Flowering Induction)

ช่วงเวลา: เมื่อมีฝนตก หรือน้ำรดหลังจากการงดน้ำ

ลักษณะ: ตาดอกเริ่มแทงช่อ (ดอกเล็ก ๆ) ออกที่ข้อกิ่งหรือยอด

ข้อควรระวัง: ถ้าอาหารสะสมไม่เพียงพอ ดอกไม่สมบูรณ์ หรือไม่ติดผล

การดูแล:

• เริ่มให้น้ำทีละน้อย ๆ ค่อย ๆ กระตุ้น

• พ่นทางใบด้วยสารอาหารเร่งดอก เช่น ธาตุโบรอน (B)

• รดน้ำเช้าเย็นสม่ำเสมอ เพื่อเร่งแทงช่อ

4. ระยะดอกบาน (Full Bloom)

ช่วงเวลา: 5–10 วัน หลังแทงช่อ

ลักษณะ: ดอกสีขาว กลิ่นหอม ดอกเพศเมียจะมีเกสรสมบูรณ์

ปัจจัยเสี่ยง: ความชื้นสูง เชื้อราเข้าดอก, ลมแรง ดอกร่วง

การดูแล:

• หลีกเลี่ยงการพ่นสารเคมีรุนแรงช่วงดอกบาน

• พ่นสารป้องกันเชื้อรา (กลุ่มคอปเปอร์อ่อน ๆ)

• ให้ธาตุอาหารเสริม เช่น แมกนีเซียม สังกะสี

5. ระยะติดผลอ่อน (Fruit Set)

ช่วงเวลา: 3–7 วันหลังดอกผสมเกสร

ลักษณะ: รังไข่ขยายตัว กลายเป็นผลอ่อน

ความเสี่ยง: ขาดน้ำ ขาดอาหาร ผลร่วงง่าย

การดูแล:

• ให้น้ำสม่ำเสมอแต่ไม่แฉะ

• ใส่ปุ๋ยสูตร 13-13-21 หรือ 14-7-35 เพื่อบำรุงผล

• ใช้แคลเซียมโบรอนช่วยป้องกันผลร่วงและเสริมผนังเซลล์

สรุปคำแนะนำ

308 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร