การควบคุมน้ำ-ปุ๋ย เป็นเทคนิคสำคัญในการเร่งให้ต้นมะนาว ออกดอก ติดผล โดยเฉพาะนอกฤดู ซึ่งเกษตรกรมืออาชีพนิยมใช้มากในสวนเชิงพาณิชย์ เทคนิคนี้อาศัยหลักการ "สร้างความเครียดเล็กน้อย" เพื่อกระตุ้นให้ต้นมะนาวคิดว่ากำลังจะขาดน้ำ-อาหาร แล้วเร่งขยายพันธุ์โดยการออกดอก

หลักการควบคุมน้ำ-ปุ๋ยเพื่อกระตุ้นมะนาวออกดอก

1. สะสมอาหารก่อน (ระยะเตรียมต้น)

• ใช้ปุ๋ยสูตรที่มี ฟอสฟอรัสสูง (P) เช่น 8-24-24 หรือ 12-24-12 ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์

• ใส่ปุ๋ยทางดิน หรือพ่นทางใบ เพื่อสะสมอาหารให้เต็มต้นก่อน 2–4 สัปดาห์

• รดน้ำตามปกติ แต่ไม่แฉะเกินไป

2. เริ่ม “งดน้ำ” (สร้างความเครียด)

• งดน้ำ 3–7 วัน หรือมากกว่านั้น ขึ้นอยู่กับสภาพอากาศและความชื้นของดิน

• สังเกตใบเริ่มสลดเล็กน้อย (แต่ยังไม่เหี่ยวเฉา)

• ต้นจะเริ่มเปลี่ยนพลังงานไปสู่การ “แตกตาดอก” แทนการแตกใบ

3. กลับมารดน้ำและใส่ปุ๋ยทันที (กระตุ้นตาดอก)

• เมื่อครบกำหนดการงดน้ำ หรือใบเริ่มสลด ให้น้ำทันทีอย่างเต็มที่จนดินชุ่ม

• ใส่ปุ๋ยสูตรเร่งดอก เช่น 12-24-12 หรือ 8-24-24 ทางดิน หรือพ่นทางใบ

• ถ้าต้องการเร่งให้เร็วขึ้น อาจพ่น ฮอร์โมนเร่งดอก เช่น โบรอน+ฟอสฟอรัส + น้ำตาลทางด่วน (เช่น น้ำตาลทรายแดง 1 ช้อนโต๊ะ/น้ำ 1 ลิตร)

4. การดูแลหลังดอกออก

• เมื่อมะนาวออกดอกแล้ว ควรให้น้ำแบบสม่ำเสมอ อย่าให้ขาดน้ำ

• ใช้ปุ๋ยเสริม เช่น สูตร 15-15-15 หรือ 13-13-21 ช่วงติดผลเล็ก

• พ่นแคลเซียม-โบรอน เพื่อป้องกันการร่วงของดอกและผล

ข้อควรระวัง

• อย่าสร้างความเครียดนานเกินไปจนต้นโทรม

• ต้องมั่นใจว่าต้น สมบูรณ์แข็งแรง ก่อนใช้เทคนิคนี้

• ควรทำในช่วงที่ไม่มีฝนตก เพื่อควบคุมน้ำได้แม่นยำ

123 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร