การดูแล มะนาวในฤดูหนาว เป็นช่วงสำคัญมาก โดยเฉพาะตั้งแต่ ปลายตุลาคม-กุมภาพันธ์ ซึ่งเป็นช่วงอากาศเย็น กลางวันสั้น กลางคืนยาว ทำให้ต้นมะนาวมีการ พักตัวบางส่วน และ เตรียมสะสมอาหารเพื่อออกดอกในรอบถัดไป การจัดการที่ถูกต้องจะช่วยให้ต้นแข็งแรง ไม่ชะงัก และพร้อมออกดอกตรงช่วงที่ต้องการ

1. สภาพอากาศและผลกระทบ

2. การจัดการน้ำ

• ลดการให้น้ำ เหลือประมาณ 2-3 วันครั้ง หรือแค่พอชื้น ไม่ให้แฉะเพื่อกระตุ้นให้ต้น “พักตัว” และสะสมอาหาร

• ถ้าดินแห้งจัดเกินไป ยอดจะเหี่ยว ควรให้น้ำบางเบาในตอนเช้า

• ห้ามรดน้ำเย็นจัดในตอนค่ำ เพราะรากจะช็อก

3. การจัดการปุ๋ย

ช่วงต้นหนาว (ตุลาคม-พฤศจิกายน)

• ใส่ ปุ๋ยสะสมอาหาร เช่น 8-24-24 หรือ 12-24-12

• เสริม แคลเซียม-โบรอน ทางใบ เพื่อให้ยอดอ่อนแข็งแรง

กลางหนาว (ธันวาคม-มกราคม)

• เน้น โพแทสเซียมสูง (13-13-21 หรือ 0-0-50) เพื่อเพิ่มความทนหนาว

• หากต้นพักตัวมาก ไม่แตกยอด ไม่ต้องใส่ไนโตรเจน

ปลายหนาว (กุมภาพันธ์)

• เริ่มเตรียมต้นเพื่อ “ออกดอกรอบฤดูแล้ง” ด้วย ปุ๋ยไนโตรเจนต่ำ-ฟอสฟอรัสสูง เช่น 12-24-12

• ถ้าจะ “แกล้งให้ออกนอกฤดู” ให้เริ่มจำกัดน้ำก่อนหนาวหมด

4. การจัดการแสงและความร้อน

• หากอุณหภูมิลดต่ำกว่า 15°C ต่อเนื่อง ควร คลุมโคนด้วยฟางหรือหญ้าแห้ง ป้องกันรากเย็น

• ใช้ พลาสติกใสหรือสแลน 50% กันลมหนาวทางทิศเหนือ

• เปิดรับแดดเช้าให้มากที่สุด เพื่อให้รากฟื้นตัวเร็ว

5. การดูแลใบและยอดอ่อน

• ยอดมะนาวในหน้าหนาวมัก โค้งงอหรือแคระ จากขาดแคลเซียมและโบรอน พ่นแคลเซียมโบรอน 7-10 วัน/ครั้ง

• หลีกเลี่ยงการพ่น แมกนีเซียมถี่เกิน เพราะอาจรบกวนการดูดแคลเซียม

• หากยอดมีสีเขียวอมม่วง เป็นสัญญาณมะนาวเข้าสู่ฤดูหนาวตามธรรมชาติ ไม่ใช่โรค

6. โรค-แมลงที่ระบาดในฤดูหนาว

7. การบำรุงราก

• ใช้ ฮิวมิคแอซิด หรือ กรดอะมิโนราก ทุก 15–20 วัน เพื่อกระตุ้นให้รากยังคงทำงานแม้ในอากาศเย็น

• ใส่มูลสัตว์เก่าหรือปุ๋ยคอกหมักบาง ๆ รอบโคน ช่วยรักษาอุณหภูมิดิน

8. เป้าหมายสำคัญของช่วงฤดูหนาว

“รักษาต้นให้สมบูรณ์-รากไม่ช็อก-ใบไม่หลุดร่วง เพื่อเตรียมออกดอกในฤดูแล้ง”

96 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร