การบริหารจัดการ สวนมะนาวขนาดใหญ่ (เช่น 10 ไร่ขึ้นไป) ต้องวางระบบให้ครอบคลุมทุกด้าน ตั้งแต่การปลูก การดูแล การเก็บเกี่ยว ไปจนถึงการตลาด เพื่อให้ต้นทุนต่ำ ผลผลิตสูง และมีรายได้สม่ำเสมอ

แนวทางบริหารจัดการสวนมะนาวขนาดใหญ่

1. การวางผังสวนและระบบน้ำ

2. การปลูกและปรับปรุงดิน

• ไถพรวนลึก + ยกแปลง (ถ้าพื้นที่ชื้น)

• รองก้นหลุมด้วยปุ๋ยหมัก + ดินร่วน

• คลุมโคนด้วยหญ้าแห้งทันทีหลังปลูก

• ใช้ต้นพันธุ์ติดตอที่แข็งแรง เช่น พิจิตร2 แป้นรำไพ แป้นรำไพ2

3. การจัดการธาตุอาหาร

4. การป้องกันโรคแมลงแบบหมุนเวียน

• ใช้ชีวภัณฑ์สลับกัน เช่น บาซิลลัส – บิวเวอเรีย – เมตาไรเซียม

• พ่นทุก 7–14 วัน ช่วงหน้าฝน

• ตัดแต่งกิ่ง โปร่งโล่ง ลดการสะสมเชื้อโรค

• ใช้น้ำหมักพริก-กระเทียม-เหล้าขาว ไล่แมลง

5. การควบคุมการออกดอก-เก็บเกี่ยวเป็นรอบ

6. การบริหารแรงงานและงานภาคสนาม

• แบ่งทีมตามโซนสวน (เช่น ทุก 1 ไร่มีหัวหน้าดูแล)

• ใช้ แอปเกษตร หรือแบบฟอร์มบันทึก (Excel / Google Sheet) ติดตามผล

• จัดตารางพ่นยา–ปุ๋ย–ตัดแต่ง–เก็บเกี่ยวเป็นรอบ

7. การตลาดและเพิ่มมูลค่า

• วางแผน “ผลิตช่วงขาดตลาด” (เช่น ช่วงมีนาคม–เมษายน)

• ทำ แปรรูปบางส่วน เช่น น้ำมะนาว, มะนาวดอง

• จับคู่ค้าส่ง ร้านอาหาร หรือตลาดสดแบบมีสัญญา

ตัวอย่างการวางแผน

33 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร