แตนเบียน
แตนเบียน (Parasitoid Wasp) เป็นแมลงตัวเล็กที่มีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศการเกษตร โดยเฉพาะในการ ควบคุมแมลงศัตรูพืชแบบชีวภาพ (biological control) เพราะแตนเบียนจะวางไข่ลงในตัวแมลงศัตรูพืช เมื่อตัวอ่อนฟักออกมา จะกินแมลงศัตรูพืชเป็นอาหาร ทำให้ศัตรูพืชตายโดยธรรมชาติ
แตนเบียนคืออะไร?
เป็นแมลงจำพวก ตัวเบียน (Parasitoid) ต่างจาก "ผู้ล่า" ตรงที่…
• ตัวเต็มวัยไม่ฆ่าเหยื่อโดยตรง
• แต่จะ วางไข่ในหรือบนตัวเหยื่อ
• ลูกแตนจะเจริญเติบโตในตัวเหยื่อ → ทำให้เหยื่อตายในที่สุด
ศัตรูพืชที่แตนเบียนควบคุมได้
| ศัตรูพืช | แตนเบียนที่เกี่ยวข้อง |
|---|---|
| เพลี้ยแป้ง | Anagyrus sp., Aenasius sp. |
| เพลี้ยไก่แจ้ | Tamarixia radiata (สำคัญในมะนาว ส้ม) |
| หนอนเจาะผล หนอนแมลงวัน | Diachasmimorpha longicaudata |
| หนอนกินใบ | Cotesia sp., Trichogramma sp. |
ประโยชน์ของแตนเบียนในสวนมะนาว
1. ลดการใช้สารเคมีฆ่าแมลง
2. ควบคุมศัตรูพืชได้ตรงเป้าหมาย โดยไม่ทำลายแมลงดีอื่น
3. เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
4. ใช้ร่วมกับระบบเกษตรอินทรีย์ได้อย่างดี
5. ลดโอกาสที่ศัตรูพืชจะดื้อยา
วิธีใช้แตนเบียนในสวนมะนาว
• ปล่อยแตนเบียน ที่ศูนย์ส่งเสริมชีวภัณฑ์ของกรมวิชาการเกษตรจัดหาให้ (เช่น แตนเบียน Tamarixia radiata สำหรับควบคุมเพลี้ยไก่แจ้ส้ม)
• สร้างแหล่งอาศัย เช่น ปลูกพืชล่อแมลงดี เช่น ดอกดาวเรือง สาบเสือ โหระพา
• งดใช้สารเคมีฆ่าแมลง ที่จะฆ่าแมลงตัวดีเหล่านี้ไปด้วย เช่น กลุ่มไพรีทรอยด์
หมายเหตุ:
• แตนเบียนมีขนาดเล็กมาก มักมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า
• ควรใช้ร่วมกับการ “ดูแลสวนให้สมดุล” เช่น ดินดี น้ำดี ต้นไม่เครียด → ศัตรูพืชน้อย
สรุป:
แตนเบียนคือกองทัพนักฆ่าขนาดจิ๋วจากธรรมชาติ ที่ช่วยควบคุมศัตรูพืชในสวนมะนาวได้อย่างปลอดภัย โดยไม่ต้องพึ่งสารเคมี เป็นหัวใจของ “เกษตรปลอดภัย-เกษตรอินทรีย์” อย่างแท้จริง
24 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร