รากอ่อนของมะนาวกับแคลเซียม (Ca²⁺) มีความสัมพันธ์ที่แนบแน่นมาก เพราะแคลเซียมเป็นแร่ธาตุที่เกี่ยวข้องกับ โครงสร้าง ความแข็งแรง และการทำงานของเยื่อหุ้มเซลล์รากโดยตรง

บทบาทของแคลเซียมต่อรากอ่อนมะนาว

1. สร้างและคงรูปผนังเซลราก

• Ca²⁺ จับกับเพคตินในผนังเซล ทำให้เกิด “Ca-pectate” โครงสร้างผนังเซลรากแข็งแรง

• รากอ่อนที่มี Ca พอ เจริญยืดตัวได้สมบูรณ์ ไม่แตกหรือเน่า

2. ปกป้องเยื่อหุ้มเซลราก (cell membrane integrity)

• Ca ช่วยรักษาความเสถียรของเยื่อหุ้มเซล

• ป้องกันการรั่วไหลของไอออนและสารอาหารจากรากออกไป

3. ควบคุมการดูดซึมธาตุอาหารอื่น

• Ca ทำหน้าที่เหมือน “gatekeeper” ควบคุมการผ่านเข้า–ออกของ K⁺, Mg²⁺, NO₃⁻ ฯลฯ

• ถ้า Ca ไม่พอ การดูดอาหารและน้ำผิดปกติ

4. ช่วยให้รากอ่อนทนต่อเชื้อโรคดิน

• ผนังเซลรากที่แข็งแรงจาก Ca เป็นเกราะป้องกันเชื้อรา/แบคทีเรีย เช่น Fusarium, Phytophthora

• Ca ยังเกี่ยวข้องกับการส่งสัญญาณให้รากผลิตสารต้านทาน

5. การงอกรากฝอยและ root hair

• รากฝอย (root hairs) ต้องการ Ca เพื่อให้ยืดตัวและคงรูป

• ถ้า Ca ขาด root hair แตกง่าย พื้นที่ดูดซึมน้ำและธาตุอาหารลดลง

อาการขาดแคลเซียมที่รากมะนาว

• รากอ่อนสั้น อวบ แตกหรือเน่าง่าย

• รากฝอยมีจำนวนน้อย ขนรากขาดหาย

• รากดูสีน้ำตาลคล้ำ ไม่แตกแขนง

• การดูดน้ำและปุ๋ยลดลง ส่งผลให้ใบอ่อนเหลือง ขอบใบไหม้

การจัดการแคลเซียมในสวนมะนาว

• ใส่ ปูนโดโลไมต์/ปูนขาว ปรับ pH และเพิ่ม Ca

• ใช้ แคลเซียมไนเตรต (Ca(NO₃)₂) ใส่ทางดิน/น้ำหยด ดูดซึมเร็ว

• พ่น แคลเซียมคีเลต หรือแคลเซียม-โบรอน ทางใบช่วงใบอ่อน

• รักษาความชื้นดินพอเหมาะ ช่วยการเคลื่อนย้าย Ca จากรากขึ้นสู่ยอด

สรุป: รากอ่อนของมะนาวต้องการแคลเซียมเพื่อสร้างผนังเซลและเยื่อหุ้มที่แข็งแรง ช่วยดูดอาหาร ป้องกันโรค และทำให้ root hairs เจริญดี ส่งผลให้ต้นแข็งแรงและติดผลได้สม่ำเสมอ

8 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร