การปรับปรุงโครงสร้างดิน คือกระบวนการที่ช่วยให้ดินมีคุณสมบัติเหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของพืชโดยเฉพาะมะนาว เช่น ระบายน้ำได้ดี อุ้มน้ำได้พอเหมาะ รากพืชสามารถชอนไชได้ง่าย และดินไม่แน่นทึบเกินไป

วิธีการปรับปรุงโครงสร้างดินที่สำคัญ

1. เพิ่มอินทรียวัตถุในดิน

• เช่น ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก ซากพืช และเศษพืช

• ช่วยให้ดินโปร่ง ร่วนซุย และมีจุลินทรีย์ที่ดีต่อดิน

• ลดปัญหาดินแข็งแน่น และช่วยเก็บความชื้น

2. ปลูกพืชคลุมดิน

• เช่น หญ้าแฝก ถั่วพร้า ปอเทือง

• ช่วยป้องกันการพังทลายหน้าดิน

• รากพืชช่วยพยุงโครงสร้างดิน และเพิ่มอินทรียวัตถุเมื่อไถกลบ

3. ไถพรวนดินอย่างเหมาะสม

• หลีกเลี่ยงการไถซ้ำหรือไถลึกเกินไป เพราะจะทำให้โครงสร้างดินพัง

• ใช้เครื่องมือที่เหมาะกับสภาพดิน เช่น จอบหมุน, ไถจาน, ไถหัวหมู

4. ใส่วัสดุปรับปรุงดิน

• ปูนขาว / ปูนโดโลไมต์ – ปรับสภาพดินเปรี้ยว

• ยิปซัม – ลดดินเค็ม ดินแข็งแน่น (โดยไม่เปลี่ยน pH)

• ทรายหยาบ – สำหรับดินเหนียว เพื่อช่วยระบายน้ำ

5. การปลูกพืชหมุนเวียน

• ช่วยลดการใช้พื้นที่ซ้ำจุดเดิม ลดการกดทับโครงสร้างดิน

• พืชบางชนิดยังช่วยฟื้นฟูธาตุอาหาร เช่น พืชตระกูลถั่วตรึงไนโตรเจน

6. หลีกเลี่ยงการเหยียบหรือใช้เครื่องจักรหนักบนแปลง

• ดินจะถูกกดทับแน่น ทำให้ระบายน้ำไม่ดี รากพืชเจริญไม่ได้

• ควรใช้แปลงยกร่องหรือแถวเดินเฉพาะ

ตัวอย่างโครงสร้างดินที่ดี

• ดินร่วน (Loam) เป็นตัวอย่างโครงสร้างดินที่เหมาะสมที่สุด

• มีสัดส่วนที่สมดุลระหว่าง ดินเหนียว ดินทราย และดินตะกอน

• มีรูพรุนที่ช่วยให้น้ำและอากาศผ่านได้สะดวก

54 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร