คำว่า "ไข้ดิน" เป็นคำที่ใช้ในบางพื้นที่ของประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคอีสาน หรือภาคเหนือ ซึ่งมักหมายถึง อาการเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงของอากาศหรือสภาพแวดล้อม โดยเฉพาะหลังจากที่ไปลุยน้ำ ลุยโคลน หรือทำงานในที่ชื้นแฉะหรือสกปรก

ความหมายของ "ไข้ดิน" ตามภูมิปัญญาชาวบ้าน

• อาการไข้ หนาวสั่น ปวดเมื่อยตามร่างกาย

• มักเกิดหลังจากไปสัมผัสดิน โคลน หรือแหล่งน้ำสกปรก

• ชาวบ้านบางคนเชื่อว่าเกี่ยวข้องกับ "เชื้อในดิน" หรือ "พิษจากดิน"

• มีบางคนเชื่อว่าเกิดจาก “ภูมิต้านทานอ่อน” แล้วติดเชื้อจากดิน เช่น โรคฉี่หนู หรือโรคที่มีแบคทีเรียในดิน

ในทางการแพทย์

“ไข้ดิน” อาจสอดคล้องกับโรคต่าง ๆ ที่ เกี่ยวข้องกับดินหรือแหล่งน้ำสกปรก เช่น:

1. โรคฉี่หนู (Leptospirosis)

• ติดต่อจากการสัมผัสน้ำหรือดินที่ปนเปื้อนปัสสาวะสัตว์

• อาการ: ไข้สูง ปวดกล้ามเนื้อ ปวดหัว ตาแดง คลื่นไส้

2. โรคเมลิออยด์ (Melioidosis)

• เกิดจากแบคทีเรียในดินชื่อ Burkholderia pseudomallei

• พบในพื้นที่ดินชื้นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

• อาการ: ไข้เรื้อรัง ปอดอักเสบ ติดเชื้อในกระแสเลือด รุนแรงถึงเสียชีวิตได้

3. ไข้เลือดออก / ไข้หวัดใหญ่ / ไข้ไวรัสทั่วไป

• บางครั้งชาวบ้านก็เรียกรวมว่า "ไข้ดิน" ถ้าเกิดช่วงอากาศเปลี่ยนหรือหลังฝนตก

วิธีดูแลตนเองเบื้องต้น (ถ้าคิดว่าเป็น "ไข้ดิน")

• พักผ่อนให้เพียงพอ

• ดื่มน้ำมาก ๆ

• รับประทานยาลดไข้ เช่น พาราเซตามอล

• หากมีอาการรุนแรง เช่น ไข้สูงหลายวัน ตัวเหลือง ตาแดง อาเจียน ปวดกล้ามเนื้อมาก ควรไปพบแพทย์

386 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร