ตัวห้ำ (Predator) และ ตัวเบียน (Parasitoid) สองกลุ่มนี้ถือเป็น “นักล่าตามธรรมชาติ” ที่ช่วยควบคุมศัตรูพืชในสวนมะนาวได้อย่างดี เป็นการพึ่งพาชีววิธี (biological control) เพื่อลดการใช้สารเคมี

1. ตัวห้ำ (Predator)

คือแมลงหรือสัตว์ขนาดเล็กที่ จับกินแมลงศัตรูโดยตรง

ลักษณะ: กินเหยื่อหลายตัวตลอดชีวิต, เหยื่อตายทันที

ตัวอย่างในสวนมะนาว

• เต่าทองกินเพลี้ย (Coccinellidae) กินเพลี้ยอ่อน, เพลี้ยไฟ

• มวนพิฆาต (Reduviidae) แทงดูดหนอน, เพลี้ย

• แมงมุม ล่าแมลงศัตรูหลายชนิด เช่น เพลี้ย, หนอน, แมลงวัน

• แมลงปอ, แมลงปอนักบิน กินยุง, แมลงวัน, แมลงขนาดเล็กที่บิน

2. ตัวเบียน (Parasitoid)

คือแมลงที่ วางไข่บนหรือในตัวศัตรูพืช ตัวอ่อนกินจากข้างในจนศัตรูพืชตาย

ลักษณะ: ใช้เหยื่อเพียงตัวเดียวต่อการเจริญเติบโตของลูก, ศัตรูตายช้ากว่าตัวห้ำ

ตัวอย่างในสวนมะนาว

• แตนเบียนหนอน (Trichogramma) วางไข่ในไข่หนอนชอนใบหรือหนอนผีเสื้อ

• แตนเบียนเพลี้ย (Aphidius spp.) เบียดเบียนเพลี้ยอ่อน

• แตนเบียนแมลงวันผลไม้ (Diachasmimorpha spp.) วางไข่ในหนอนแมลงวันทองในผล

มะนาว

ตารางเปรียบเทียบ

วิธีส่งเสริมตัวห้ำ-ตัวเบียนในสวนมะนาว

• ลดการใช้สารเคมีรุนแรง (ยาฆ่าแมลงกว้างขอบเขต)

• ปลูกพืชดอกล่อแมลง เช่น ดาวเรือง, โหระพา, ผักชี มีน้ำหวานให้ตัวเบียนอยู่รอด

• รักษาความหลากหลายของระบบนิเวศในสวน เช่น มีวัชพืชบางชนิดที่เป็นที่อาศัยของตัวห้ำ

351 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร