การเลือก กิ่งโครงสร้างหลักของต้นมะนาว เป็นขั้นตอนสำคัญในการสร้างทรงพุ่มที่แข็งแรง โปร่ง แสงส่องทั่วถึง และสามารถรับน้ำหนักผลได้ดีในระยะยาว โดยเฉพาะช่วง 3–10 เดือนแรกหลังปลูก ต้องวางโครงสร้างให้ดีตั้งแต่ต้น เพื่อให้ระบบราก-ใบ-ยอดพัฒนาได้สมดุล

หลักเกณฑ์การเลือก กิ่งโครงสร้างหลัก

1. จำนวนกิ่งหลัก

• เลือก 3–5 กิ่ง เท่านั้น

• เรียงรอบต้นให้ กระจายตัวเป็นรูปพัด / ซี่ร่ม

• กิ่งห่างกันพอประมาณ ไม่ชิดหรือซ้อนกัน

2. ตำแหน่งกิ่ง

• อยู่ห่างจากพื้นประมาณ 30–50 ซม. (ขึ้นอยู่กับระดับการแต่งพุ่ม)

• ไม่อยู่ในแนวตั้งหรือเฉียงมากเกินไป — มุมที่ดีคือ 45–60 องศา กับลำต้น

3. ลักษณะกิ่ง

• กิ่งโตเร็ว แข็งแรง สีเขียวเข้ม ไม่บิดงอ

• ไม่มีโรค/แมลงกัดกิน

• ไม่มีกิ่งแขนงเล็กแย่งอาหารมากเกินไป

ขั้นตอนการเลือกและตัดแต่ง

1. เดือนที่ 1–3:

• เด็ดยอดเพื่อกระตุ้นการแตกกิ่งข้าง

• หากแตกยอดแขนงมาก ให้เลือกไว้เฉพาะกิ่งที่อยู่ในตำแหน่งดี

2. เดือนที่ 4–6:

• เริ่ม เลือกกิ่งโครงสร้าง ที่แข็งแรง กระจายรอบต้น

• ตัดกิ่งแขนงอื่นที่อ่อนหรืออยู่ในตำแหน่งแออัดทิ้ง

3. เดือนที่ 7–10:

• เลี้ยงให้กิ่งหลักยืดยาว แข็งแรง

• ค่อย ๆ เด็ดยอดปลายกิ่งหลักเพื่อเร่งแตกกิ่งรอง (กิ่งผลผลิต)

เคล็ดลับเสริม

• หากมี กิ่งที่งอกต่ำเกินไป (ใกล้โคนมาก) ให้ตัดทิ้ง เพราะจะแย่งพลังจากกิ่งด้านบน

• ถ้ากิ่งโครงสร้างหลักแยกออกมาจากจุดเดียวกัน (ไม่ห่างกัน) ให้คัดเหลือกิ่งที่แข็งแรงที่สุด 1–2 กิ่ง

• พยายามอย่าให้ต้นมะนาวมี "ยอดโดด" หรือพุ่มแน่นกลางพุ่มมาก เพราะจะเกิดปัญหาไรแดง โรค และใบไม่สังเคราะห์แสง

36 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร