ผนังเซลล์พืช (Plant Cell Wall) คือ "แนวป้องกันด่านแรก" ของพืชในการต่อต้านโรคและศัตรูพืช มีความสำคัญมากในการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับพืชโดยธรรมชาติ ทั้งในมะนาวและพืชเศรษฐกิจอื่นๆ

บทบาทของผนังเซลล์พืชในการต้านทานโรค

1. เป็นเกราะกายภาพป้องกันเชื้อโรค

• เชื้อรา แบคทีเรีย และไวรัสจะ ทะลุเข้าเซลล์พืชไม่ได้ง่าย ๆ หากผนังเซลล์แข็งแรง

• หากผนังเซลล์อ่อนแอ (เช่น ขาดแคลเซียม) → เชื้อจะเจาะผ่านได้ง่าย → เกิดโรคใบจุด ใบร่วง เชื้อราต้นเน่า

2. สร้างสารป้องกันเมื่อถูกกระตุ้น

• เมื่อพืชถูกทำร้าย เช่น แมลงกัด หรือเชื้อโรคเจาะเข้ามา → เซลล์รอบจุดที่ถูก

• ทำลายจะสร้างสารฟีนอลิก (Phenolic compounds)

• สร้างลิกนิน (Lignin) → เพิ่มความแข็งแรงให้ผนังเซลล์เฉพาะจุด

• สร้าง “ชั้นปิด” รอบเซลล์ที่ติดโรค → จำกัดการลุกลาม

3. ควบคุมการส่งสัญญาณเตือนภัยทั่วต้น

ผนังเซลล์เป็นเหมือนระบบแจ้งเตือน → เมื่อมีความเสียหาย จะส่งสารสื่อ (Signal molecules) ไปทั่วต้น

• กระตุ้นการผลิตเอนไซม์ต้านโรค เช่น PR-proteins (Pathogenesis-Related proteins)

• เสริมภูมิต้านทานระดับระบบ (Systemic Acquired Resistance – SAR)

ปัจจัยที่ช่วย "เสริมความแข็งแรง" ให้ผนังเซลล์พืช

เทคนิค "เสริมผนังเซลล์" ในสวนมะนาว

• พ่นแคลเซียม-โบรอน ทุก 7–10 วันในช่วงใบอ่อน/ดอกเล็ก

• ใช้แกลบดิบหรือแกลบดำคลุมดิน → เพิ่มซิลิกาให้พืช

• เติมเปลือกไข่บดลงดิน (แคลเซียมช้าแต่ยาวนาน)

• น้ำหมักหน่อกล้วย + น้ำหมักผลไม้ → มีเอนไซม์ + กรดอินทรีย์ → ช่วยให้พืชดูดแร่ธาตุได้เร็วขึ้น

• ใช้ชีวภัณฑ์ เช่น ไตรโคเดอร์มา กระตุ้นให้พืชสร้างสารต้านโรค → ทำให้ผนังเซลล์หนาขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ

สรุปสั้น

• “ผนังเซลล์แข็งแรง = พืชต้านโรคดี ใบไม่ร่วงง่าย ผลไม่เน่าเร็ว”

• “ธาตุอาหาร + สารอินทรีย์ + จุลินทรีย์ดี” → ต้องทำงานร่วมกัน เพื่อเสริมผนังเซลล์แบบยั่งยืน

65 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร