จริงในระดับหนึ่ง ปุ๋ยเคมี สามารถทำให้ดินเสียได้ หากใช้อย่าง ไม่ถูกวิธีหรือใช้มากเกินไปเป็นเวลานาน โดยเฉพาะในระบบเกษตรที่พึ่งพาปุ๋ยเคมีอย่างต่อเนื่องโดยไม่ฟื้นฟูอินทรียวัตถุในดิน

ทำไมปุ๋ยเคมีถึงอาจทำให้ดินเสื่อม?

1. ปุ๋ยเคมี ไม่มีอินทรียวัตถุ

• ปุ๋ยเคมีมีแต่แร่ธาตุอาหาร (N-P-K และอื่น ๆ) แต่ ไม่มีอินทรียวัตถุ ซึ่งสำคัญต่อโครงสร้างดิน

• การใช้ปุ๋ยเคมีอย่างเดียว ดินจะค่อย ๆ แน่น แข็ง ไม่นุ่มร่วน รากพืชเจริญเติบโตยาก

2. ใช้มากเกินไป → ดิน เป็นกรด

• ปุ๋ยไนโตรเจน (เช่น ยูเรีย แอมโมเนียมซัลเฟต) ทำให้ดิน มีความเป็นกรดมากขึ้น

• ดินเป็นกรด → จุลินทรีย์ดีในดินตาย → พืชดูดธาตุอาหารได้น้อยลง → ต้องใส่ปุ๋ยเพิ่ม → วนลูป

3. เกลือสะสมในดิน

• ปุ๋ยเคมีบางชนิดมีความเค็มสูง → ทำให้เกิดการสะสม เกลือในดิน (salinity)

• รากพืชจะดูดน้ำได้ยากขึ้น → เหี่ยวเฉา ต้นโทรมแม้มีน้ำ

4. ระบบนิเวศในดินถูกทำลาย

• การใช้ปุ๋ยเคมีและสารเคมีร่วมกันทำให้ จุลินทรีย์ในดินตาย

• ดินกลายเป็น “ดินตาย” ต้องพึ่งพาปุ๋ยมากขึ้นทุกปี → ต้นทุนสูงขึ้น

ปุ๋ยเคมี "ไม่ใช่ผู้ร้าย" ถ้าใช้ ถูกวิธี

ทางออกที่ยั่งยืน:

• ผสมผสาน ปุ๋ยเคมี + ปุ๋ยอินทรีย์ (ปุ๋ยผสมผสาน หรือ “เกษตรอินทรีย์ทางเลือก”)

• ใส่ ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก น้ำหมักชีวภาพ อย่างสม่ำเสมอ

• ฟื้นฟูดินด้วย พืชคลุมดิน, ปอเทือง, ถั่วพุ่ม

• ตรวจวิเคราะห์ดินเป็นระยะ และปรับตามความเหมาะสม

สรุป:

ปุ๋ยเคมีสามารถทำให้ดินเสื่อมได้จริง หากใช้มากเกินไปหรือขาดการดูแลดินร่วมด้วย แต่หากใช้อย่างมีความรู้ และผสมผสานกับอินทรียวัตถุ จะสามารถรักษาสมดุลและความอุดมสมบูรณ์ของดินไว้ได้

359 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร