การควบคุมโรคในมะนาวแบบ ปลอดภัย (Low Residue หรือ Organic Approach) คือการใช้วิธีธรรมชาติหรือสารชีวภาพในการป้องกันและลดการระบาดของโรคโดยไม่พึ่งพาสารเคมีตกค้าง ซึ่งมีข้อดีคือ ปลอดภัยกับผู้ปลูก ผู้บริโภค และสิ่งแวดล้อม

โรคสำคัญของมะนาว และแนวทางควบคุมแบบปลอดภัย

1.โรคแคงเกอร์ (Canker)

สาเหตุ: แบคทีเรีย Xanthomonas axonopodis อาการ: จุดนูนสีน้ำตาลขอบเหลืองที่ใบ กิ่ง และผล

แนวทางควบคุมแบบปลอดภัย:

• พ่น น้ำหมักสะเดา + สาบเสือ (มีฤทธิ์ฆ่าแบคทีเรีย)

• ใช้ น้ำส้มควันไม้ 1:200 พ่นป้องกันสม่ำเสมอ

• ตัดแต่งใบ-กิ่งที่เป็นโรค แล้วเผาทำลาย

• ฉีดพ่น จุลินทรีย์ EM + กากน้ำตาล สร้างจุลินทรีย์ดีบนใบ

2. โรครากเน่า โคนเน่า (Phytophthora spp.)

อาการ: ใบเหลือง ร่วง ต้นโทรม เปลือกที่โคนแฉะ มีน้ำเยิ้ม

แนวทางควบคุมแบบปลอดภัย:

• พ่นและราดโคนด้วย เชื้อราไตรโคเดอร์มา (Trichoderma spp.)

• ใช้ น้ำหมักชีวภาพจากหางไหล/บอระเพ็ด/สะเดา

• ปรับปรุงดินให้ระบายน้ำดี อย่าให้ชื้นแฉะ

3. โรคใบจุด ใบไหม้ (เชื้อรา)

อาการ: ใบมีจุดสีน้ำตาล ขอบไหม้ ใบหล่นง่าย

แนวทางควบคุมแบบปลอดภัย:

• ฉีดพ่น ไตรโคเดอร์มา + น้ำหมักชีวภาพ

• ใช้ ปุ๋ยหมักหรือน้ำหมักจุลินทรีย์ ให้ต้นแข็งแรง

• งดรดน้ำช่วงเย็น ลดความชื้นในใบ

• พ่น น้ำส้มควันไม้ + สะเดา ช่วยลดเชื้อราได้ดี

สูตรพ่นชีวภาพแบบปลอดภัย (แนะนำ)

เสริมการดูแลให้ต้นมะนาวต้านทานโรค

• ดูแลระบายน้ำดี → ดินไม่แฉะ ไม่เน่า

• ตัดแต่งกิ่ง โปร่ง ลมถ่ายเท → ลดเชื้อรา

• ใช้ปุ๋ยอินทรีย์อย่างสม่ำเสมอ → รากแข็งแรง

• ทำระบบคลุมโคนด้วยฟาง/หญ้าแห้ง → รักษาความชื้น ลดวัชพืช

สรุป:

การควบคุมโรคในมะนาวแบบปลอดภัย ใช้หลัก “ป้องกันดีกว่ารักษา” ร่วมกับสารชีวภาพและวิธีธรรมชาติ สามารถลดต้นทุนและปลอดภัยต่อสุขภาพได้ในระยะยาว

20 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร