การคัดเลือกต้นกลายพันธุ์ตามธรรมชาติของมะนาว คือวิธีที่ง่ายและได้ผลจริงที่สุดสำหรับเกษตรกรหรือเจ้าของสวนที่ต้องการพัฒนาพันธุ์ใหม่โดยไม่ต้องใช้ห้องแล็บหรือเทคนิคขั้นสูง เป็นการ "สังเกตและเลือกต้นที่มีลักษณะพิเศษ" แล้วนำมาขยายพันธุ์ต่อ

ข้อดีของวิธีคัดเลือกกลายพันธุ์ธรรมชาติ

• ไม่ต้องลงทุนสูง

• ไม่เสี่ยงต่อการกลายพันธุ์แบบแย่

• ได้พันธุ์ใหม่ที่ เหมาะกับพื้นที่จริงของคุณเอง

• มีโอกาสพัฒนาเป็นพันธุ์เฉพาะสวนหรือต่อยอดเป็นพันธุ์จดทะเบียนได้

ขั้นตอนการคัดเลือกต้นกลายพันธุ์ในสวนมะนาว

1. สำรวจต้นในสวนที่มีลักษณะ "แตกต่างจากต้นอื่น"

ให้สังเกตต้นที่มี ลักษณะพิเศษชัดเจนกว่าเพื่อน ๆ เช่น:

2. บันทึกข้อมูลต้นกลายพันธุ์ที่น่าสนใจ

• ระบุตำแหน่งในสวน (เช่น แถว 3 ต้นที่ 8)

• ถ่ายภาพ: ผล, ใบ, ลำต้น, ใต้โคน

• บันทึก: วันที่เริ่มสังเกต, อายุของต้น, ลักษณะเด่น, ขนาดผล, กลิ่น, ความดก

สังเกตความสม่ำเสมอ (อย่างน้อย 2–3 รุ่นผล)

ไม่ใช่แค่รอบเดียวแล้วตัดสินทันที เพราะบางต้นอาจดีแค่บางฤดูกาล ให้ดูว่า:

• ต้นนี้ให้ผลคุณภาพดีตลอด

• ลักษณะเด่นไม่เปลี่ยน เช่น กลิ่นแรงเหมือนเดิม ผลขนาดใกล้เคียงเดิม

4. ทดสอบการขยายพันธุ์

• เมื่อต้นกลายพันธุ์ผ่านการสังเกต 2–3 รุ่นแล้ว ให้ ตอนกิ่ง/เสียบยอด ไปปลูกใหม่

• รอดูว่า รุ่นใหม่ยังคงลักษณะดีเหมือนต้นแม่หรือไม่ (ถ้ายังเหมือน → แสดงว่าลักษณะนั้น “ส่งผ่านพันธุกรรมได้”)

5. ตั้งชื่อสายพันธุ์ + เก็บรักษาเป็นต้นแม่พันธุ์เฉพาะสวน

• ตัวอย่างเช่น “แป้นหนองปลาดุก 1” หรือ “แป้นหอมไร้เมล็ดสระแก้ว”

• สามารถพัฒนาไปสู่การ ขอจดทะเบียนสายพันธุ์กับกรมวิชาการเกษตร ได้ในอนาคต

เคล็ดลับเสริม

• หากต้องการเร่งให้เกิดการกลายพันธุ์มากขึ้น: ปลูกมะนาวจาก เมล็ดที่ผสมข้ามพันธุ์เอง ให้ต้นเผชิญสภาพแวดล้อมเครียดพอสมควร เช่น แล้ง สลับน้ำฝนบ้าง

• แต่การกลายพันธุ์มีทั้ง "ดี" และ "ไม่ดี" ดังนั้นควรคัดอย่างรอบคอบ

หากคุณมีต้นที่สงสัยว่าอาจกลายพันธุ์

ถ่ายภาพ:

• ใบ – ใบเทียบกับพันธุ์อื่น

• ผล – ทั้งผลสด และผลผ่าครึ่ง

• ลำต้น/กิ่ง – ดูลักษณะการแตกกิ่ง

แล้วส่งมา ผมจะช่วยวิเคราะห์ว่า “น่าจะกลายพันธุ์จริงไหม” และควรเก็บต้นนั้นไว้หรือไม่ครับ โดยติดต่อเราทาง FB หรือ Line

11 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร