หากรากต้นมะนาวเสียไปแล้วบางส่วน อย่าเพิ่งรีบถอนหรือทิ้ง เพราะยังมีโอกาสฟื้นฟูได้ โดยเฉพาะถ้ารากหลักยังดีอยู่ แต่ต้องรีบ หยุดสาเหตุ และ กระตุ้นให้รากใหม่งอกออกมา เพื่อให้ต้นกลับมาเจริญเติบโตได้

ขั้นตอนแรก: หยุดสาเหตุที่ทำให้รากเสีย

ก่อนจะฟื้นฟู ต้อง หยุดสาเหตุ ที่ทำลายรากเสียก่อน เช่น:

• หยุดรดน้ำถ้าดินยังชื้น → ให้ดินแห้งโปร่งก่อน

• หยุดใส่ปุ๋ยเคมีหรือฮอร์โมนแรง ๆ ชั่วคราว

• พรวนดินรอบโคนเพื่อระบายอากาศ

• ตัดแต่งใบ/กิ่งบางส่วนเพื่อลดภาระรากที่เหลือ

ขั้นตอนฟื้นฟู: ช่วยให้รากใหม่งอกและฟื้นระบบราก

1. ใช้จุลินทรีย์ช่วยราก

ราดรอบโคนด้วย:

• EM หรือจุลินทรีย์หน่อกล้วยหมัก

• หรือ Trichoderma / Bacillus subtilis (ช่วยป้องกันเชื้อราและกระตุ้นรากใหม่)

สูตรง่ายๆ:

• น้ำซาวข้าวหมัก + กากน้ำตาล + น้ำเปล่า → หมัก 5–7 วันแล้วรดรอบโคนทุก 3 วัน

2. ให้อาหารรากแบบอ่อนโยน

• ใช้ น้ำหมักชีวภาพเจือจาง (1:1000) เช่น น้ำหมักมูลสัตว์ น้ำหมักสับปะรด ฯลฯ

• หรือให้ ปุ๋ยหมักละเอียด คลุกบางๆ รอบโคน

แนะนำ: ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ที่มีฟอสฟอรัส (เช่น กระดูกป่น, ขี้ไก่อบแห้ง) → เร่งรากใหม่

4. บังแดดช่วงต้นฟื้นตัว

• ถ้ามะนาวฟื้นตัวไม่ทัน ให้ใช้ซาแรนพรางแสงบางส่วน ชั่วคราว 5–7 วัน

5. ติดตามอาการทุก 7–10 วัน

• ถ้าพบว่าใบเริ่มเขียวขึ้น แตกยอดใหม่ → แสดงว่ารากเริ่มฟื้นแล้ว

• ถ้ายังไม่ดีขึ้น อาจต้องตรวจรากเพิ่มหรือลองเปลี่ยนกระถาง/ย้ายปลูก

ตัวช่วยเร่งราก (ทางเลือก)

• ฮอร์โมนเร่งรากธรรมชาติ เช่น น้ำสกัดจากถั่วงอก, กะปิผสมน้ำหมัก

• ผงเร่งราก (สูตรปลอดสารพิษ) เช่น IBA (ถ้าใช้ปริมาณพอดี)

29 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร