การตรวจสอบสารตกค้างในผลมะนาว มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อความปลอดภัยของผู้บริโภค เนื่องจากในการเพาะปลูกมะนาวเชิงพาณิชย์ มักมีการใช้สารเคมี เช่น ยาฆ่าแมลง ยาป้องกันโรคพืช และปุ๋ยเคมี หากมีการใช้ไม่เหมาะสมหรือไม่มีการเว้นระยะเก็บเกี่ยว อาจก่อให้เกิด สารเคมีตกค้าง ที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ

1. ทำไมต้องตรวจสารตกค้างในผลมะนาว? เพื่อความปลอดภัยของผู้บริโภค

:: เพื่อให้ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน GAP, GMP หรือส่งออก

:: ป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพระยะยาว เช่น มะเร็ง โรคตับ ภูมิคุ้มกันต่ำ

:: สร้างความเชื่อมั่นให้กับตลาดและผู้ซื้อ

2. วิธีการตรวจสอบสารตกค้าง

2.1 การตรวจสอบในห้องปฏิบัติการ (Lab Test)

:: เทคนิคที่ใช้บ่อย

::: GC-MS (Gas Chromatography – Mass Spectrometry)

::: LC-MS/MS (Liquid Chromatography with Tandem Mass Spectrometry)

::: HPLC (High Performance Liquid Chromatography)

:: ตัวอย่างที่ใช้: ผิวและเนื้อของผลมะนาวที่สุ่มเก็บจากแปลงปลูก

:: ผลลัพธ์: ระบุชนิดและปริมาณของสารเคมีที่ตกค้างได้ชัดเจน

ตัวอย่างสถานที่ที่ให้บริการตรวจสารตกค้าง

กรมวิชาการเกษตร

:: สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ (มกอช.)

:: มหาวิทยาลัยที่มีคณะวิทยาศาสตร์หรือเกษตร

:: ศูนย์ตรวจสอบ GAP ในจังหวัดต่าง ๆ

2.2 ชุดตรวจสารเคมีเบื้องต้น (Rapid Test Kits)

ใช้ในชุมชนหรือฟาร์มเพื่อตรวจแบบคร่าว ๆ

:: ตรวจสอบได้บางชนิด เช่น สารกำจัดแมลงกลุ่มออร์แกโนฟอสเฟต หรือคาร์บาเมต

:: ใช้งานง่าย ใช้เวลาไม่เกิน 30 นาที

:: ราคาถูก แต่มีความแม่นยำน้อยกว่าแล็บ

มีจำหน่ายผ่าน

:: กรมส่งเสริมการเกษตร

:: ร้านเคมีเกษตร

:: ออนไลน์ (ควรเลือกจากแหล่งที่เชื่อถือได้)

3. ขั้นตอนทั่วไปในการตรวจ (กรณีใช้ชุดตรวจ) ล้างผลมะนาวให้สะอาด

:: บีบเอาน้ำหรือบดผิวเพื่อให้ได้สารตัวอย่าง

:: ผสมกับสารทดสอบตามคู่มือ

:: รอเวลาตามที่ชุดตรวจแนะนำ

:: เปรียบเทียบสีหรือค่าเพื่อดูว่ามีสารตกค้างหรือไม่

4. ข้อควรระวัง

:: สารตกค้างบางชนิดอาจไม่แสดงผลในการตรวจชุดเบื้องต้น

:: ควรส่งตัวอย่างไปตรวจในห้องแล็บหากต้องการความชัดเจน

:: ต้องเว้นระยะการเก็บเกี่ยวหลังพ่นสารตามคำแนะนำฉลาก (PHI: Pre-Harvest Interval)

5. แนวทางลดการเกิดสารตกค้าง

:: ใช้สารชีวภาพหรือสมุนไพรแทนสารเคมี

:: ปลูกแบบอินทรีย์

:: ปฏิบัติตามหลัก GAP อย่างเคร่งครัด

:: ใช้สารเคมีอย่างถูกต้องตามคำแนะนำ

การตรวจสารตกค้างในผลมะนาวมีความสำคัญต่อความปลอดภัยของทั้งผู้ปลูกและผู้บริโภค โดยสามารถทำได้ทั้งในระดับพื้นฐานและระดับห้องปฏิบัติการ การส่งเสริมให้เกษตรกรตรวจสอบและใช้สารอย่างปลอดภัย จะช่วยยกระดับคุณภาพสินค้าเกษตรไทย และสร้างความมั่นใจให้กับตลาดทั้งในและต่างประเทศ

5 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร