การฟื้นระบบราก และ ลดการทรุดโทรมของต้นมะนาว โดยเฉพาะในต้นที่มีอายุ 3–5 ปีขึ้นไป (หรือหลังให้ผลผลิตติดต่อกันหลายรอบ) เป็นเรื่องสำคัญมาก เพราะหากรากเสื่อม ต้นจะไม่สามารถดูดปุ๋ยหรือน้ำได้เต็มที่

ระบบรากทรุดโทรมจะส่งผลให้ ใบร่วงง่าย ดอกไม่ติด ผลไม่โต ต้นโทรมเร็วและติดโรคง่าย

อาการต้นมะนาวที่เริ่มทรุดโทรม

แนวทาง “ฟื้นราก – ฟื้นต้น – ลดโทรม”

1. พรวนดินรอบโคนต้น – เติมอินทรีย์วัตถุ

• พรวนดินกว้างจากโคนต้นราว 30–50 ซม.

• เติมวัสดุ: ขี้วัวหมัก, ใบก้ามปูหมัก, แกลบเก่า

• ใส่ “ไตรโคเดอร์มา” ลงดินป้องกันเชื้อราเน่า

2. คลุมดินเพื่อฟื้นชั้นรากบน

วัสดุคลุมดินที่ดี:

• ฟางแห้ง

• ใบไม้แห้ง

• ขุยมะพร้าว + แกลบดิบ

ช่วยรักษาความชื้น ปรับอุณหภูมิราก และเลี้ยงจุลินทรีย์ดี

3. งดปุ๋ยเคมี – ใช้น้ำหมักฟื้นรากแทนชั่วคราว (15–30 วัน)

สูตรน้ำหมักฟื้นราก (เน้นจุลินทรีย์และธาตุรอง)

- มูลไส้เดือน 2 กำมือ

- น้ำมะพร้าว 1 แก้ว

- กากน้ำตาล 2 ช้อนโต๊ะ

- น้ำเปล่า 5 ลิตร → หมัก 5–7 วัน

นำมาฉีดพ่นทางใบ และราดรอบโคน ทุก 7–10 วัน ช่วยกระตุ้นรากแตกใหม่ + ฟื้นต้นจากภายใน

4. ให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ – แต่ไม่แฉะ

• ควรรดแบบ “แฉะแล้วปล่อยแห้ง” ประมาณ 2 วันเว้น 1

• ใช้น้ำผสมจุลินทรีย์สลับน้ำเปล่า เพื่อเพิ่มรากขนอ่อน

5. ตัดแต่งพุ่มเบา ๆ เพื่อไม่ให้ต้นแบกรับภาระเกิน

• ตัดกิ่งแซม กิ่งไขว้ กิ่งที่เป็นโรคหรือแห้ง

• ให้แสงเข้าโคนได้ดีขึ้น รากได้พัก

ทางเลือกเสริม: ช่วงฟื้นราก (ไม่บังคับ)

เคล็ดลับ: เวลาที่เหมาะกับการฟื้นราก

• หลังเก็บเกี่ยวรอบผลผลิตใหญ่

• ช่วงก่อนฝนแรก (ต้นฝน) หรือปลายฝน

• ก่อนเข้าสู่ฤดูเร่งดอก (หากจะปลูกนอกฤดู)

48 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร