บทความนี้สำคัญมากในเชิง “เศรษฐกิจพันธุ์มะนาว” เพราะ แป้นรำไพ ถึงแม้จะ อ่อนแอต่อโรคแคงเกอร์และ-รากเน่าชโคนเน่า แต่กลับเป็นพันธุ์ที่ “ตลาดต้องการที่สุด” ทั้งในและต่างประเทศ เรามาแยกวิเคราะห์กันอย่างเป็นระบบครับ

1. จุดเด่นทางเศรษฐกิจของ “แป้นรำไพ”

• กลิ่นหอมแรงมาก น้ำมะนาวของแป้นรำไพมีน้ำมันหอมระเหยสูง กลิ่นสดชื่น เป็นเอกลักษณ์เฉพาะ

• น้ำเยอะและเข้มข้นให้น้ำมากกว่าพันธุ์อื่น 15–25% และมีกรดซิตริกสูง ทำให้น้ำ “เปรี้ยวจัด” ถูกใจตลาด

• ผลขนาดพอดีมือ ผิวบาง ลูกขนาด 3.5–4 ซม. ผิวบาง บีบง่าย เหมาะกับครัวเรือน ร้านอาหาร โรงงานน้ำมะนาว

• ติดผลเร็วปลูก 8–10 เดือนเริ่มให้ผลผลิตได้ เหมาะกับระบบการผลิตเชิงพาณิชย์

• ให้ผลดกต่อเนื่อง แตกยอดและออกดอกได้หลายรอบต่อปี หากจัดการดี

• รสชาติดีที่สุดในบรรดามะนาวพันธุ์แป้น เป็นมาตรฐานอ้างอิง “กลิ่นและรส” ของมะนาวไทย

2. เหตุผลที่ “แม้อ่อนแอแต่ยังนิยมสูง”

“คุณภาพผลชนะทุกอย่าง”

• ผู้บริโภคและตลาดค้าส่งให้ค่ากับ “กลิ่น + น้ำ + ความเปรี้ยว” มากกว่า “ทนโรค” ถ้าราคามะนาวทั่วไป 40 บาท/กก. มะนาวแป้นรำไพสามารถขายได้ 60–70 บาท/กก.

เหมาะกับระบบปลูกเชิงดูแลเข้ม

• เกษตรกรที่มีระบบน้ำ–การพ่นป้องกัน–การปรับดินดี สามารถควบคุมโรคได้ จึงไม่ต้องเปลี่ยนพันธุ์ แม้จะรู้ว่าอ่อนแอ

เป็นพันธุ์พื้นฐานของการปรับปรุงพันธุ์ใหม่ๆ

• แป้นพิจิตร 1, 2 รวมถึงพันธุ์ผสมลูกผสมหลายชนิด ล้วนใช้รำไพเป็น “ต้นแม่” เพราะมีกลิ่นและรสยอดเยี่ยม

ตลาดค้าปลีกและอุตสาหกรรมรู้จักชื่อ “แป้นรำไพ” ดี

• พ่อค้าชอบสั่งพันธุ์นี้ เพราะสื่อสารง่าย

• โรงงานน้ำมะนาวมักระบุว่า “ใช้พันธุ์แป้นรำไพแท้” เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้ลูกค้า

3. จุดอ่อนสำคัญของแป้นรำไพ (ที่ต้องจัดการ)

4. ความสัมพันธ์ “รำไพ” กับ “พิจิตร”

• แป้นรำไพ พันธุ์ต้นกำเนิดที่ดีที่สุดด้านคุณภาพผล

• แป้นพิจิตร รุ่นพัฒนาที่ทนโรคขึ้น แต่กลิ่นอ่อนลงเล็กน้อย

กล่าวได้ว่า “พิจิตร” สืบสายเลือดจาก “รำไพ” โดยนักปรับปรุงพันธุ์คงกลิ่น–รสเดิมไว้ และเพิ่มภูมิต้านทานให้

5. สรุปเปรียบเทียบแบบตาราง

สรุปสุดท้าย

“แป้นรำไพ” คือพันธุ์ที่ดีที่สุดในแง่รสชาติและกลิ่น แม้อ่อนแอแต่ตลาดเลือกคุณภาพก่อนความทนทาน ดังนั้นจึงยังคงเป็น “พันธุ์แม่แห่งมะนาวไทย” และเป็นรากของพันธุ์พัฒนาอื่น ๆ เช่น รำไพ2 พิจิตร1 และกวก.พิจิตร2

30 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร