การใช้ ปุ๋ยเคมี ในการปลูกมะนาว แม้จะมีประโยชน์ในการเร่งการเจริญเติบโต เพิ่มผลผลิต และบำรุงต้น ได้ผลอย่างรวดเร็ว ทันตาเห็น แต่หากใช้ไม่ถูกต้องหรือมากเกินไป หรือขาดองค์ความรู้ก็อาจก่อให้เกิด ผลเสียทั้งต่อมะนาว ดิน และสิ่งแวดล้อม รอบๆต้นมะนาว

ผลเสียของปุ๋ยเคมีต่อมะนาว

1. ใบไหม้ หรือเหลือง

• ใส่ปุ๋ยไนโตรเจนมากเกินไป จะทำให้ใบอ่อนเกิน จนใบบางและเสี่ยงต่อโรค

• ใส่ปุ๋ยไม่ละลายน้ำ หรือพ่นปุ๋ยทางใบเข้มข้นเกิน อาจทำให้ ใบไหม้ หรือ ใบพอง

2. รากเสียหรือเน่าตาย

• ปุ๋ยเคมีที่มีความเข้มข้นสูงอาจทำให้ รากไหม้ หรือ รากเน่า จากการดูดน้ำผิดปกติ

• ส่งผลให้ต้นมะนาวหยุดการเจริญเติบโต หรือแคระแกร็น

3. ผลไม่สมบูรณ์

• หากให้ปุ๋ยไนโตรเจนมาก แต่ขาดฟอสฟอรัสและโพแทสเซียม → ต้นจะเน้นใบ แต่ไม่ติดดอกออกผล

• ผลอาจมีขนาดเล็ก เปลือกบาง หรือมีรสชาติเปลี่ยนไป

ผลเสียต่อดินและสิ่งแวดล้อม

1. ดินเป็นกรด

• ปุ๋ยเคมีหลายชนิด โดยเฉพาะยูเรีย หรือแอมโมเนียมซัลเฟต ทำให้ค่าความเป็นกรด-ด่างของดิน (pH) ต่ำลง

• ดินเป็นกรดจัด → จุลินทรีย์ในดินลดลง → ดินเสื่อมสภาพ

2. ปนเปื้อนแหล่งน้ำ

• หากใช้ปุ๋ยมากเกิน หรือใส่ในฤดูฝน อาจเกิดการชะล้างไปยังแม่น้ำ ลำคลอง ทำให้เกิด ยูโทรฟิเคชัน”(น้ำเขียวเน่า)

• ส่งผลกระทบต่อสัตว์น้ำและสิ่งแวดล้อมในระยะยาว

3. ทำลายศัตรูธรรมชาติ

• การใช้ปุ๋ยมากเกินร่วมกับการใช้สารเคมี อาจลดจำนวนแมลงที่เป็นประโยชน์ เช่น แตนเบียน มวนพิฆาต (มวนเขียว)

• ทำให้แมลงศัตรูพืชเพิ่มขึ้น เพราะขาดตัวควบคุมตามธรรมชาติ

แนวทางลดผลเสียจากการใช้ปุ๋ยเคมี

วิธีป้องกัน

- ใช้ตามอัตราที่แนะนำบนฉลาก และสังเกตอาการของต้น

- ผสมปุ๋ยอินทรีย์ร่วมด้วย เช่น ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก เพื่อปรับสภาพดิน

- ใส่ปุ๋ยช่วงเช้าหรือเย็น เพื่อลดการระเหยของธาตุอาหาร และลดอันตรายต่อต้น

- ตรวจวิเคราะห์ดินเป็นประจำ เพื่อปรับสูตรปุ๋ยให้เหมาะกับสภาพดิน

แม้ปุ๋ยเคมีจะเป็นเครื่องมือสำคัญในการเพิ่มผลผลิตของมะนาว แต่การใช้อย่างไม่เหมาะสมอาจส่งผลเสียต่อมะนาวและ ดิน รวมถึงสิ่งแวดล้อมในระยะยาว เกษตรกรควรใช้ปุ๋ยเคมีอย่างมีวิจารณญาณ และหันมาใช้ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์หรือชีวภาพ เพื่อให้สวนมะนาวเติบโตอย่างยั่งยืน

23 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร