หลายคนสอบถามมาว่า มะนาวจะมีหนามไว้เพื่อ? ซึ่งจริงๆแล้วนั้น หนามของต้นมะนาว มีบทบาทสำคัญในระบบป้องกันตัวของพืช โดยมีหน้าที่หลัก ๆ ดังนี้

หน้าที่ของหนามมะนาว

1. ป้องกันสัตว์กินพืช

• หนามช่วยป้องกันไม่ให้สัตว์ เช่น วัว แพะ หรือแมลงบางชนิด เข้ากัดกินใบ ยอด หรือกิ่งอ่อนของต้นมะนาว

2. ลดการสูญเสียน้ำ (ทางอ้อม)

• โดยการลดความเสียหายของใบและยอดจากสัตว์กินพืช ทำให้ต้นคงโครงสร้างใบไว้ได้มากขึ้น ส่งผลให้การคายน้ำและการสังเคราะห์แสงคงประสิทธิภาพ

3. ช่วยระบายความร้อน (เล็กน้อย)

• หนามมีพื้นที่น้อยแต่ช่วยสะท้อนแสงแดดบางส่วนได้ในบางสายพันธุ์ของพืชในตระกูลส้ม (Citrus)

ลักษณะของหนามในมะนาว

• หนามของมะนาวมักเกิดตามซอกใบหรือข้อของกิ่งอ่อน

• แข็ง แหลม และมีสีเขียวหรือสีน้ำตาลเข้มเมื่อแก่

• ในบางพันธุ์ เช่น มะนาวไร้หนาม (หรือพันธุ์ปรับปรุง) จะมีหนามน้อยหรือไม่มีเลย เพื่อให้เก็บผลได้ง่าย

คำแนะนำในการจัดการกับหนาม

• หากปลูกเพื่อการค้า สามารถเลือกพันธุ์ที่หนามสั้นเช่นมะนาวตระกูลแป้นรำไพ หรือพันธุ์อื่นๆที่หนามยาวให้ตัดแต่งกิ่งเพื่อควบคุมการเกิดหนาม

• การตัดหนามออกไม่ทำให้ต้นเสียหายโดยตรง แต่ไม่ควรตัดแรงหรือทำบ่อย เพราะอาจกระทบต่อยอดอ่อนใกล้เคียง

71 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร