เป็น “จุดพลิกชีวิตของต้นมะนาว” เลยทีเดียว หลายสวนที่ต้นโทรม ใบเหลือง ไม่แตกยอด หรือไม่ติดลูก ส่วนใหญ่ไม่ได้พังที่ใบ แต่ พังที่ราก และ ระบบทรงพุ่มไม่สัมพันธ์กัน ดังนั้น “การฟื้นฟูระบบรากพร้อมการตัดแต่งใหญ่” คือวิธีรีเซ็ตต้นมะนาวให้กลับมาแข็งแรงอีกครั้ง

เป้าหมายของการฟื้นฟูระบบรากพร้อมการตัดแต่งใหญ่

เพื่อปรับสมดุลระหว่าง “ราก ลำต้น ใบ” ให้ต้นสามารถดูดอาหาร สร้างยอด และเตรียมความพร้อมสู่การให้ผลผลิตรอบใหม่

1. สังเกตก่อนเริ่มฟื้นฟู

ต้นที่ควรฟื้นฟูแบบนี้ มักมีอาการใบเหลืองทั้งต้น หรือยอดไม่แตกมาหลายเดือน รากเน่า ดินแน่น น้ำขัง พุ่มแน่น แสงไม่เข้า ใบแก่หนาแต่ไม่ยอมแตกยอดใหม่ ถ้าพบอาการเหล่านี้ ต้องทำ “การตัดแต่งใหญ่” และ “ฟื้นฟูราก” ควบคู่กัน

2. ขั้นตอนการตัดแต่งใหญ่ (Rejuvenation Pruning)

ตัดกิ่งในลักษณะต่อไปนี้ออกให้หมด เช่นกิ่งแห้ง กิ่งเป็นโรค กิ่งกระโดง กิ่งในพุ่มที่บังแสง กิ่งที่ไขว้กันหรือเบียดกัน กิ่งล่างที่แตะพื้น คงไว้เพียง “กิ่งหลักแข็งแรง” 3-4 กิ่งรอบต้น ตัดให้เหลือความสูงประมาณ 60-80 ซม. จากพื้น เพื่อให้แตกยอดใหม่จากกิ่งหลัก

หลังตัดแต่งเสร็จ ทายาแผลตัด (ปูนแดง + น้ำยา) ป้องกันเชื้อรา พ่นคอปเปอร์หรือแคงเกอร์น็อคเพื่อฆ่าเชื้อที่แผล

3. การฟื้นฟูระบบราก (Root Revival)

ขั้นตอนการทำ พรวนดินรอบโคนต้น ให้ดินโปร่ง ระยะ 30-50 ซม. จากลำต้น ใส่ปุ๋ยคอกเก่าหรือฮิวมัส ประมาณ 1 บุ้งกี๋ต่อต้น ใส่เชื้อไตรโคเดอร์ม่าเม็ด 50-100 กรัม รอบโคน เพื่อยับยั้งเชื้อราในดิน รดด้วยน้ำหมักหรือกรดอะมิโนธรรมชาติ (1:500) ทุก 7 วัน ติดต่อกัน 3-4 ครั้ง พ่นทางใบด้วย สาหร่ายสกัด + ธาตุรอง (Mg, Zn, B) เพื่อกระตุ้นยอดใหม่ ในช่วงนี้อย่าใช้ปุ๋ยเคมีแรง เพราะรากยังอ่อน ให้ใช้สูตรอ่อนหรืออินทรีย์ก่อน

4. การดูแลต่อเนื่องหลังฟื้นฟู

5. สูตรน้ำหมักฟื้นฟูราก (แบบธรรมชาติ)

• น้ำมะพร้าว 1 ลิตร

• กากน้ำตาล 2 ช้อนโต๊ะ

• ฮิวมิคหรือปุ๋ยหมักชีวภาพ 1 กำมือ

• น้ำสะอาด 20 ลิตร

หมักไว้ 1 คืน แล้วรดโคนต้น 2 ลิตร/ต้น ทุก 7 วัน

6. สรุปหลัก “ฟื้นฟูต้นโทรม” แบบเข้าใจง่าย

เคล็ดลับจากชาวสวน

“อย่ากลัวการตัดแต่งใหญ่ ต้นมะนาวที่ได้พักและฟื้นราก จะกลับมาแตกยอดเหมือนต้นใหม่” ฟื้นดี ๆ แค่ 2 เดือน ก็พร้อมเข้าสู่รอบออกดอกอีกครั้งครับ

31 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร