เรื่องนี้ เป็นปัญหาคลาสสิกมากของคนทำสวนมะนาวครับ “ตั้งใจเปิดตาดอก แต่กลับได้ตายอด” หมายถึง ต้นมะนาวตอบสนองผิดทิศ แทนที่จะสร้างตาดอก กลับไปแตกยอดอ่อน (ใบ) แทน ซึ่งบ่งบอกว่า “ต้นยังไม่พร้อมจะออกดอกจริง” เรามาดู สาเหตุ กลไกภายในต้น สู่แนวทางแก้ไขและป้องกัน อย่างละเอียดกันครับ

1. เข้าใจกระบวนการ “เปิดตาดอก”

การเปิดตาดอกในมะนาวคือการ “กระตุ้นให้ตาด้านข้างเปลี่ยนจากตาใบ เป็นตาดอก” ซึ่งต้องอาศัยปัจจัย 3 ตัวสำคัญทำงานพร้อมกัน ต้นต้องสะสมอาหารเพียงพอ (C/N สูง)

• มีภาวะความเครียดเล็กน้อย (แห้ง/เย็น) เพื่อหยุดการเจริญทางใบ

• ได้รับสัญญาณฟื้นตัว (น้ำ+ปุ๋ยฟอสฟอรัส+โพแทสเซียม) เพื่อเปิดตาดอก

• ถ้าองค์ประกอบไม่ครบหรือผิดจังหวะ ตายอดจะ “ชนะ” ตาดอก ทันที

2. สาเหตุที่ “ได้ตายอดแทนตาดอก”

3. กลไกทางสรีรวิทยา (เอาสั้นๆ แบบเข้าใจง่าย)

เมื่อคุณให้น้ำหลังแห้งนาน ระบบรากจะผลิต ไซโตไคนิน ส่งขึ้นยอด หากต้นมี คาร์บอนน้อยกว่าไนโตรเจน (C/N ต่ำ) ไซโตไคนินจะกระตุ้น “ตาใบ” แต่ถ้าต้นมี คาร์บอนมากกว่าไนโตรเจน (C/N สูง) ไซโตไคนินจะไปเปิด “ตาดอก” ดังนั้นจุดสำคัญคือ ทำให้ต้นอยู่ในสภาพ C/N สูงก่อนเปิดน้ำ

4. แนวทางแก้ไข (เมื่อตายอดขึ้นแล้ว)

ถ้าตายอดเกิดขึ้นแล้ว อย่าเพิ่งสิ้นหวังครับ สามารถ “ปรับรอบใหม่” ได้

ขั้นตอนฟื้นระบบ

1. ปล่อยยอดให้แก่ก่อน (ใบแข็ง สีเขียวเข้ม)

2. หยุดน้ำ 15-20 วัน เพื่อให้ต้นพักและสร้างคาร์บอนสะสม

3. พ่นปุ๋ยทางใบสูตรสะสมอาหาร เช่น 0-21-21 หรือ 0-42-56

4. เมื่อตาเริ่มโป่งและใบแก่เต็มที่ รดน้ำเปิดตาอีกครั้ง

5. ครั้งนี้ใช้ ปุ๋ยฟอสฟอรัส-โพแทสเซียมสูง (เช่น 12-24-12 หรือ 0-52-34) อัตราเบาๆ

ถ้าทำถูกจังหวะ รอบที่สองนี้จะได้ “ตาดอกจริง” ไม่ใช่ยอดอ่อนครับ

5. เคล็ดลับป้องกันรอบหน้า

• อย่าเปิดตาหลังให้ปุ๋ยไนโตรเจนเกิน 30 วัน

• ให้ใบแก่และเข้มก่อนเปิดน้ำทุกครั้ง

• ใช้ ฮิวมิค + K₂SO₄ + 0-52-34 ทางระบบน้ำช่วงก่อนเปิดตา

• ถ้าอากาศยังร้อนหรือฝนไม่หมด ให้ชะลอการเปิดตา

586 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร