“การออกแบบมะนาวทรงเตี้ย” เป็นแนวทางที่เกษตรกรยุคใหม่ใช้กันมาก เพราะช่วย ลดแรงงาน ดูแลง่าย เก็บผลสะดวก และควบคุมโรคได้ดี กว่าทรงพุ่มสูงแบบดั้งเดิมมาก ด้านล่างนี้คือแนวทาง ออกแบบ จัดการ บำรุงทรงพุ่มเตี้ยของมะนาว อย่างละเอียด

1. เป้าหมายของการทำมะนาวทรงเตี้ย

• ควบคุมความสูง ไม่เกิน 1.2–1.5 เมตร

• ให้ทรงพุ่ม แผ่กว้างด้านข้าง (1.2–1.5 ม.) เพื่อรับแสงเต็มที่

• ให้กิ่งแข็งแรงสมดุล ไม่แตกกิ่งซ้อนหรือพุ่มทึบ

• เก็บผลได้ง่าย ไม่ต้องใช้บันไดหรือเครื่องช่วย

2. การเริ่มต้นออกแบบตั้งแต่ต้นพันธุ์

เลือกต้นพันธุ์ : ควรใช้ กิ่งตอน เพราะ ควบคุมขนาดต้นได้ดี (ไม่สูงเกิน)

การปลูก : ระยะปลูก 2.0 × 2.0 เมตร (ประมาณ 200-250 ต้น/ไร่) หากปลูกในวงบ่อ ใช้วงบ่อ ขนาด 80 ซม. สูง40-50 ซม.แบบปิดก้น หรือถ้าเปิดก้น ให้ใช้วงบ่อขนาด 80 ซม. สูง 25 ซม. (สวนมะนาวท้ายไร่ใช้ ขนาด 80 ซม. สูง 25 ซม.)

3. การตัดแต่งเพื่อสร้างทรงเตี้ย

ขั้นตอนหลัก : ตัดยอดตอนต้นสูง 30–40 ซม. จากพื้น เพื่อให้แตกกิ่งข้าง 3-4 กิ่งรอบทิศ เลือกกิ่งหลัก 3-4 กิ่งที่สมดุล ที่เหลือตัดทิ้งเพื่อให้ทรงพุ่มโปร่ง คอยตัดยอดปลายกิ่งหลัก ทุกครั้งที่สูงเกิน 1.2–1.5 เมตร เพื่อบังคับให้แตกกิ่งข้างแทนการสูงขึ้น แต่งกิ่งในพุ่ม ให้โปร่ง แสงส่องถึงกลางต้น เพื่อลดโรคแคงเกอร์ เพลี้ยไฟ หนอนชอนใบได้ดี

เทคนิค : ใช้การ “บีบยอด” ช่วงแตกใบอ่อน เพื่อควบคุมการยืดยอดโดยไม่ต้องใช้กรรไกรบ่อย

4. การควบคุมแสงและพุ่ม

• มะนาวทรงเตี้ยต้องได้รับแสงเต็มวัน (6-8 ชม./วัน)

• อย่าปลูกแน่นเกินไป เพราะพุ่มทึบจะชะลอการออกดอก

• ควรมีระยะห่างพอให้แดดลอดถึงโคนต้น เพื่อรากกระตุ้นการดูดอาหารดีขึ้น

5. การให้น้ำและปุ๋ยในระบบทรงเตี้ย

ใช้ ระบบน้ำหยดหรือมินิสปริงเกอร์ เพื่อให้น้ำเฉพาะโคนต้น คลุมดินด้วยเศษหญ้าหรือฟาง เพื่อลดความร้อนและการระเหย ปุ๋ยเน้นสูตรสมดุล เช่นระยะเจริญเติบโตใช้สูตร 15-15-15 หรือ 16-16-16 ก่อนออกดอกใช้สูตร 8-24-24 + แคลเซียม-โบรอน หลังติดผล: 13-13-21 + แมกนีเซียม-สังกะสี

6. การกระตุ้นดอกในระบบทรงเตี้ย

เมื่อพุ่มสมบูรณ์และอายุ 10–12 เดือนให้ “แกล้งมะนาว” โดย งดน้ำ 20-25 วัน เมื่อใบเริ่มเหี่ยว ให้น้ำ-ปุ๋ยฟอสฟอรัสสูง (10-52-10 หรือ MKP) ใบจะแตกตาและออกดอกพร้อมกันทั้งต้น ทรงเตี้ยจะออกดอกพร้อมกันและติดผลสม่ำเสมอกว่าทรงสูง

7. รูปแบบทรงเตี้ยที่นิยม

ทรงถ้วย (Open Center) : ตัดแต่งโดยการเปิดกลางต้น โปร่ง รับแสงรอบด้าน เหมาะกับมะนาววงบ่อ/ปลูกบนดิน

ทรงพุ่มกลม (Modified Central) : มีแกนกลางเตี้ยๆ แล้วให้แตกกิ่งรอบแกนกลาง เหมาะกับการปลูกกลางแจ้ง/ต้นอายุเกิน 2 ปี

ทรงพุ่มแนวราบ (Umbrella form) : มีรูปทรงคล้ายร่ม จะแผ่กิ่งออกด้านข้าง เหมะกับการปลูกแบบชิดหรือ ปลูกแน่นหรือในโรงเรือน

8. ข้อดีของมะนาวทรงเตี้ย

3.4k @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร