เมื่อ “เปิดไฟให้มะนาวยามค่ำคืน” เป็นการ แทรกแซงวงจรกลางคืนของพืช ซึ่งส่งผลหลายด้าน ทั้งทางสรีรวิทยาและการออกดอก ดังนี้ครับ

1. ผลต่อ วงจรชีวภาพ (Circadian Rhythm)

มะนาวเป็นพืชที่ตอบสนองต่อความยาวของช่วงแสง (Photoperiodic plant) ในธรรมชาติ มะนาว “พักตัวบางส่วน” ยามกลางคืน เพื่อสะสมพลังงานและฮอร์โมนบางชนิด เช่น ABA (Abscisic acid)

หากเปิดไฟตลอดคืน พืชจะสับสนวงจรกลางวัน-กลางคืน ทำให้ระบบการทำงานของเอนไซม์และการหายใจรวน ผลก็คือ “ยอดไม่พัก” และ “ใบอ่อนอาจซีด เหลือง หรือผิดรูป” ได้ในระยะยาว

2. ผลต่อ การสังเคราะห์อาหาร

กลางคืนพืชปกติจะ “ใช้” คาร์โบไฮเดรตที่สังเคราะห์ได้ตอนกลางวัน ถ้าเปิดไฟให้แสงต่อเนื่อง (โดยเฉพาะแสงสีขาวหรือแสงแดง) ใบยังคงสังเคราะห์แสงต่อเนื่อง แต่อุณหภูมิและ CO₂ ต่ำ ประสิทธิภาพการสังเคราะห์ต่ำมาก และสิ้นเปลืองพลังงานของต้นโดยได้ผลน้อย

3. ผลต่อ การออกดอก

มะนาวเป็นพืช “ไม่ไวต่อช่วงแสงจัด” (day-neutral) แต่ “อาศัยการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิและความเครียดน้ำ” เพื่อกระตุ้นดอก การเปิดไฟตอนกลางคืนอาจ ยับยั้งการสร้างฮอร์โมนฟลอริเจน (florigen) ซึ่งกระตุ้นให้เกิดดอก จึงอาจ “หน่วงการออกดอก” หรือ “ออกดอกไม่พร้อมกัน” ได้

4. การใช้แสงกลางคืนอย่างเหมาะสม

หากต้องการเปิดไฟ เพื่อไล่แมลง หรือ เพิ่มความปลอดภัยในสวน สามารถทำได้โดย ใช้ไฟเฉพาะจุด ห่างจากทรงพุ่ม ใช้แสง เหลืองอำพัน (Warm yellow) เพราะรบกวนวงจรพืชน้อยกว่า ไม่ควรเปิดเกิน 1-2 ชม. หลังพระอาทิตย์ตก และให้ปิดไฟก่อนเที่ยงคืนดีที่สุด

สรุป

8 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร