กระบวนการ “ประสานกันของมะนาวเสียบยอด” (graft union formation) คือกระบวนการที่ กิ่งพันธุ์ดี (scion) กับ ตอต้นตอ (rootstock) เชื่อมต่อและรวมเป็นเนื้อเยื่อเดียวกันหลังการเสียบยอด ซึ่งเป็นขั้นตอนสำคัญที่สุดของการขยายพันธุ์แบบเสียบยอดมะนาว เพราะถ้าไม่ประสานกันดี ต้นจะไม่เจริญต่อได้

กระบวนการประสานกันของมะนาวเสียบยอด (4 ระยะสำคัญ)

1. ระยะการบาดเจ็บและปิดแผล (0-3 วันหลังเสียบยอด)

• เมื่อทำการเสียบยอด เนื้อเยื่อชั้นคัมเบียมของกิ่งพันธุ์และต้นตอถูกตัดขาด

• พืชจะเริ่ม หลั่งสารฟีนอล และ สร้างชั้นคอลลัส (callus) เพื่อปิดแผล

• เอนไซม์บางชนิดช่วยยับยั้งเชื้อราและแบคทีเรียบริเวณแผล

ข้อควรระวัง: อย่าให้แผลแห้งหรือโดนน้ำโดยตรง เพราะจะทำให้คอลลัสไม่ก่อตัว

2. ระยะการเชื่อมต่อของคอลลัส (3–10 วัน)

• เซลล์คอลลัสจากทั้งสองฝั่งเริ่ม งอกเข้าหากันและเชื่อมติด

• ถ้าแนบสนิทและมีความชื้นเหมาะสม (70–80%) จะเกิด สะพานเนื้อเยื่อ (callus bridge)

• การห่อแผลด้วยพลาสติกใสหรือเทปพันกิ่งจึงมีบทบาทสำคัญมากในระยะนี้

สัญญาณดี: ยอดไม่เหี่ยวง่าย และเนื้อเยื่อแผลเริ่มเปลี่ยนเป็นสีเขียวอมขาว

3. ระยะเชื่อมท่อน้ำ-ท่ออาหาร (10–20 วัน)

• เซลล์คอลลัสบางส่วนจะเปลี่ยนเป็น เซลล์ไซเล็ม (xylem) และ โฟลเอ็ม (phloem)

• เริ่มมีการ ส่งน้ำและสารอาหาร ระหว่างต้นตอกับยอดพันธุ์ดี

• ถ้าความเชื่อมต่อดี ยอดจะเริ่มแตกตาอ่อน

ข้อควรระวัง: หากใช้ตอที่มียางมาก หรือแผลไม่แนบแน่น การสร้างไซเล็มล้มเหลว

4. ระยะสมบูรณ์ของการประสาน (20–45 วัน)

• โครงสร้างท่อน้ำท่ออาหารรวมเป็นหนึ่งเดียว

• การเจริญเติบโตของยอดจะต่อเนื่องจากระบบรากตอ

• หลังจากนี้สามารถ เปิดพลาสติกห่อแผล และ ย้ายปลูกได้

สัญญาณสำเร็จ: ยอดใหม่แข็งแรง สีเขียวสด ใบไม่เหี่ยวง่าย

เคล็ดลับช่วยให้การประสานสำเร็จสูง

40 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร