เรื่อง ความผิดปกติในการดูดใช้ธาตุอาหาร (Nutrient uptake disorders) ของพืช เช่น มะนาว เป็นปัญหาที่เจอได้บ่อย และทำให้พืช แม้จะมีปุ๋ยอยู่ในดิน ก็ยังดูดไปใช้ไม่ได้

สาเหตุหลักของความผิดปกติในการดูดใช้ธาตุอาหาร

1. สภาพดิน–น้ำ ไม่เหมาะสม

• ดินเป็นกรดจัด (pH < 5) ฟอสฟอรัส, โมลิบดีนัม ใช้ไม่ได้

• ดินด่าง (pH > 7.5) ธาตุเหล็ก, สังกะสี, แมงกานีส ขาด

• ดินเค็ม (EC สูง) รากดูดน้ำลำบาก ขาดทั้งน้ำและปุ๋ย

2. ปัญหาราก

• รากเน่า, รากเสีย, ดินแน่น อากาศไม่พอ รากไม่สามารถดูดธาตุอาหารได้

• โรคราก เช่น ไฟทอปธอรา

3. การแย่งจับประจุในดิน (Antagonism)

• โพแทสเซียมมากไป พืชดูดแมกนีเซียมและแคลเซียมได้น้อย

• แคลเซียมมากไป ขัดขวางการดูดโบรอน

• ฟอสฟอรัสมากไป จับกับสังกะสีและเหล็ก ทำให้ขาดธาตุรอง

4. สภาพแวดล้อม

• อากาศเย็นจัด การเคลื่อนย้ายธาตุในต้นช้าลง

• อากาศร้อนและแห้ง การคายน้ำสูง แต่รากหาอาหารไม่ทัน

• น้ำท่วมขัง ขาดออกซิเจน รากไม่ทำงาน

5. อินทรีย์วัตถุน้อย

• ทำให้จุลินทรีย์ในดินน้อย กระบวนการปลดปล่อยธาตุอาหารไม่เกิด

• ดินเสื่อมโทรม ปุ๋ยที่ใส่ไปไม่ถูกเก็บกักและค่อย ๆ ปลดปล่อย

อาการบ่งชี้ความผิดปกติ

• ปุ๋ยอยู่ในดิน แต่ใบยังเหลืองซีด

• ธาตุเคลื่อนย้ายไม่ได้ เช่น เหล็ก สังกะสี ใบอ่อนเหลือง แต่เส้นใบยังเขียว

• การเจริญเติบโตชะงัก แม้ใส่ปุ๋ยสูตรครบ

• ผลเล็ก รสชาติไม่ดี

แนวทางแก้ไข

1. ปรับปรุงดินเป็นอันดับแรก

• ตรวจดิน (pH, EC, อินทรีย์วัตถุ) ก่อนใช้ปุ๋ย

• เติมปูนขาว/โดโลไมท์ หากดินเป็นกรดเกินไป

• ใส่อินทรีย์วัตถุ (ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ฮิวมิค)

2.แก้เฉพาะหน้าโดยการพ่นทางใบ

• ถ้าดินมีธาตุแต่รากดูดไม่ได้ ใช้ปุ๋ยน้ำหรือธาตุรอง–จุลธาตุพ่นทางใบแทน

3. จัดการน้ำและราก

• ไม่ให้น้ำขัง

• คลายดินที่แน่น

• กระตุ้นรากใหม่ด้วยไตรโคเดอร์มา, น้ำหมักราก

4. ใส่ปุ๋ยให้สมดุล

• ไม่เน้นธาตุใดธาตุหนึ่งมากเกินไป

• เน้นสูตรผสมที่มีทั้งหลัก + รอง + จุลธาตุ

สรุป: ความผิดปกติในการดูดใช้ธาตุอาหารมักไม่ได้เกิดจาก “ไม่มีปุ๋ย” แต่เกิดจาก ดินไม่เหมาะ รากเสีย หรือธาตุแย่งกัน วิธีแก้คือปรับปรุงดินและจัดสมดุลธาตุ พร้อมเสริมทางใบในระยะสั้นครับ

8 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร