ฤดูหนาวเป็นช่วงที่สวนมะนาวต้องระวังเป็นพิเศษ เพราะกลางวันอากาศเย็น แดดอ่อน ส่วนกลางคืนมีน้ำค้างจัด ทำให้สภาพผิวใบมีความชื้นสูงต่อเนื่องหลายชั่วโมง การพ่นสารเคมีในสภาพแบบนี้ “ได้ผลไม่เหมือนฤดูร้อน” และยังเสี่ยงทำให้ใบไหม้หรือประสิทธิภาพของยาเสื่อมได้ง่าย หากทำไม่ถูกต้อง เพื่อให้พ่นยาได้ผล และลดความเสี่ยงกับต้นมะนาว เรามาดูหลักสำคัญกันแบบละเอียด

1. ปัญหาหลักที่เกิดจากการพ่นยาช่วงอากาศหนาว-น้ำค้างจัด

1) ผิวใบมีน้ำค้าง ทำให้สารเคมีจับใบไม่ดี น้ำค้างทำให้สารเคมี “แตกฟิล์มและไหลออก” ส่งผลให้ยาเกาะใบไม่แน่น ทำให้กำจัดแมลงได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ

2) ความชื้นสูง เสี่ยงใบไหม้จากสารเคมี ในอุณหภูมิต่ำ ใบพืชระบายความร้อนไม่ดี หากพ่นเคมีที่มีน้ำมันหรือตัวทำละลายสูง อาจทำให้ใบไหม้เป็นหย่อมๆ

3) อากาศเย็น แมลงชะลอการเคลื่อนไหว แมลงมักเกาะตามใต้ใบ ไม่ค่อยบิน ทำให้ต้องพ่นเข้าท้องใบมากขึ้น ไม่เช่นนั้นยาจะโดนไม่ทั่ว

4) สารบางชนิดทำงานได้ไม่ดีเมื่ออากาศเย็น ยากลุ่มที่ต้องการการซึมเข้าพืชหรือออกฤทธิ์เร็ว อาจทำงานช้าในสภาพอากาศ 15-20°C ลงไป

2. ช่วงเวลาที่เหมาะที่สุดในการพ่นยาในฤดูหนาว

เหมาะสุด: สาย-บ่ายต้น (09.00-15.00 น.) เพราะเป็นช่วงที่: น้ำค้างแห้งแล้ว ใบอุ่นขึ้น ลมไม่แรง ยาเกาะใบได้ดี ลดโอกาสใบไหม้

ไม่ควร: เช้ามืด-เช้าเร็ว (06.00-08.00 น.) น้ำค้างยังเกาะใบเต็มๆ พ่นไปแทบไม่ออกฤทธิ์ และเสี่ยงใบไหม้จากยาเข้มข้น

ห้าม: พ่นตอนเย็น-กลางคืน อุณหภูมิต่ำ ความชื้นสูง ประสิทธิภาพลด + ใบไหม้ได้ง่ายมาก

3. ชนิดของสารเคมีที่ต้องระวังเป็นพิเศษในฤดูหนาว

กลุ่มที่ควรเลี่ยงหรือใช้ด้วยความระมัดระวังมาก

• สารที่มีน้ำมัน (EC, ME)

• สารออกฤทธิ์แรง เช่น ไพรีทรอยด์

• สารผสมหลายชนิด (สูตรที่คนสวนชอบผสมกันเยอะเกิน)

• สารที่มีฤทธิ์ดูดซึมสูง เมื่ออากาศเย็นอาจซึมช้า ทำให้ใบไวต่อสาร

กลุ่มที่ใช้ได้ดีขึ้นในอากาศเย็น

• กลุ่มดูดซึมแบบไม่พึ่งแสงมาก (SL, SC)

• ชีวภัณฑ์บางชนิดที่ทนเย็น เช่น บาซิลัส (แต่ต้องพ่นตอนแห้ง)

4. เทคนิคพ่นยาให้ได้ผลดีในฤดูหนาว

1) ตรวจดูน้ำค้างก่อนพ่น ถ้าใบยังเปียก รอจนแห้งสนิท จึงเริ่มพ่น

2) ลดความเข้มข้นลง 10-20% อากาศเย็น ใบอ่อนไวต่อสารเคมี ปรับลดความเข้มข้นเพื่อกันใบไหม้

3) เพิ่มสารจับใบเล็กน้อย ช่วยให้สารเกาะใบดีขึ้น แต่ต้องไม่ใช้มากเกิน (0.5-1 cc/น้ำ 20 ลิตร)

4) เน้นพ่นให้ “ถูกตรงจุด” มากกว่าฉีดท่วม ฤดูหนาวยาออกฤทธิ์ช้า ต้องพ่นใต้ใบ ใบซ้อน หรือจุดที่แมลงซ่อนอยู่ให้ทั่วถึง

5) อย่าผสมยาเยอะเกิน ผสมหลายชนิดในฤดูหนาว ใบไหม้ได้ง่ายมาก ควรใช้สูตรทีละตัวตามปัญหาจริง

6) ถ้ามีลมเหนือแรง ควรเลื่อนการพ่น เพราะน้ำยาจะปลิว และพ่นได้ไม่ทั่วถึง โดยเฉพาะฝั่งใต้ใบ

5. แมลงที่มักระบาดช่วงฤดูหนาวในสวนมะนาว

ฤดูหนาวแมลงบางชนิด “ยังระบาดได้ดีมาก” เช่น หนอนชอนใบ (ต้องคุมตั้งแต่แตกใบอ่อน) แมลงปากดูด เช่น เพลี้ยไฟ เพลี้ยไก่แจ้ ไรแดง (ชอบอากาศแห้งเย็นตอนกลางวัน) เพลี้ยหอยบางชนิด การพ่นยาที่ถูกเวลาและไม่ผสมน้ำค้างเป็นตัวช่วยสำคัญในการคุมแมลงพวกนี้

สรุปสาระสำคัญ

**ฤดูหนาว + น้ำค้างจัด พ่นยากลางวันดีที่สุด (09.00-15.00 น.)** รอน้ำค้างแห้งก่อน ลดความเข้มข้นลงเล็กน้อย หลีกเลี่ยงสารน้ำมัน (EC) ไม่พ่นช่วงค่ำ-กลางคืน พ่นให้ตรงจุดแมลงซ่อนตัว ไม่ผสมหลายชนิดเกินจำเป็น ทำตามนี้ จะได้ผลดีขึ้น ลดการใบไหม้ และช่วยให้มะนาวออกใบชุดใหม่ที่สะอาดแข็งแรงในฤดูหนาว

59 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร