การ ปรับโครงสร้างดินให้ร่วนซุย เป็นพื้นฐานสำคัญของการทำเกษตร เพราะช่วยให้ดินมีอากาศ น้ำ และธาตุอาหารไหลเวียนได้ดี ส่งผลให้รากพืชเจริญเติบโต แข็งแรง และดูดซึมอาหารได้เต็มที่

จุดสังเกตว่า "ดินแน่น-ไม่ร่วนซุย"

• ขุดแล้วแข็ง ร่วนยาก ไม่ร่วนมือ

• น้ำขังผิวดินหรือไหลช้า

• รากพืชเจริญไม่ดี หรือมีแต่รากตื้น

• ใบพืชเหลืองซีด เติบโตช้า แม้ใส่ปุ๋ย

วิธี ปรับโครงสร้างดินให้ร่วนซุย

1. เติมอินทรียวัตถุ

• เช่น ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอกเก่า ขี้วัว ขี้ไก่ รำข้าว ใบไม้แห้ง ฯลฯ

• เพิ่มอินทรียวัตถุ = เพิ่มช่องว่างในดิน ดินโปร่ง อุ้มน้ำดี

• ช่วยให้จุลินทรีย์มีอาหาร ดินมีชีวิต

2. คลุมดิน (Mulching)

• ใช้เศษหญ้า ฟางข้าว ใบไม้แห้งคลุมรอบโคนพืช

• ลดการกระแทกของฝน

• รักษาความชื้น จุลินทรีย์ไม่ตาย

• ฟางจะย่อยกลายเป็นฮิวมัส ดินร่วนในระยะยาว

3. ใส่ปูนปรับปรุงดิน

• เช่น โดโลไมต์ (Dolomite) หรือ ยิปซั่ม (Gypsum)

• ลดความเป็นกรด–ปรับค่า pH

• เพิ่มแคลเซียม–แมกนีเซียม รากแข็งแรง

• ยิปซั่มช่วยลดดินแน่นที่มีโซเดียมสูง

4. ใช้จุลินทรีย์ฟื้นฟูดิน

• เช่น EM, หน่อกล้วยหมัก, จุลินทรีย์สังเคราะห์แสง ฯลฯ

• เร่งการย่อยสลาย

• สร้างสารช่วยยึดเม็ดดิน ดินโปร่งมากขึ้น

• ใช้รดโคนทุก 7–14 วัน

5. ปลูกพืชพรวนดิน/พืชบำรุงดิน

• เช่น ปอเทือง ถั่วพร้า ถั่วพุ่ม หญ้าแฝก

• ระบบรากช่วยแตกดิน

• พืชพวกนี้เก็บไนโตรเจนจากอากาศได้

• เมื่อไถกลบจะเพิ่มปุ๋ยเขียวให้ดิน

ตัวอย่างแนวทางฟื้นดินแน่น

ปีที่ 1:

- ไถพรวนตื้น + ใส่ปุ๋ยคอก 1–2 ตัน/ไร่

- คลุมดินด้วยฟาง/ใบไม้แห้ง

- ฉีดจุลินทรีย์สัปดาห์ละครั้ง

ปีที่ 2:

- ไถกลบปอเทืองหรือถั่วพร้า

- ใส่ปุ๋ยหมักเพิ่มทุก 3–6 เดือน

- ติดตามค่าความร่วนด้วยการขุดหลุมสังเกต

32 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร