การออกรากของ กิ่งตอนมะนาว เป็นกระบวนการที่สำคัญในการขยายพันธุ์ โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่ต้องการได้ต้นพันธุ์ใหม่ที่ “เหมือนต้นแม่” และแข็งแรง โดยกระบวนการนี้มี ขั้นตอนที่เป็นธรรมชาติของพืช และสามารถแบ่งได้อย่างชัดเจน

7 ขั้นตอนการออกรากของกิ่งตอนมะนาว

1. บาดแผลให้พืชรับรู้ว่าต้องสร้างราก

• เรา “ควั่นเปลือก” หรือ “ลอกเปลือก” รอบกิ่ง

• พืชรับรู้ว่าเนื้อเยื่อถูกรบกวน เริ่ม “สร้างเซลล์ใหม่” เพื่อซ่อมแซม

• น้ำตาลและฮอร์โมนจากยอดจะสะสมบริเวณแผล เพราะถูกตัดทางลำเลียง

2. เริ่มสะสมฮอร์โมนภายใน (Auxin)

• Auxin (เช่น IAA) จะสะสมตรงแผลเพราะไม่มีทางไหลผ่านได้เหมือนเดิม

• ฮอร์โมนนี้กระตุ้นให้ “เซลล์ธรรมดา” กลายเป็น “เซลล์เนื้อเยื่อเจริญ (callus)”

• ช่วงนี้เรียกว่า "ระยะเตรียมการสร้างราก"

3. เกิดเซลล์แคลลัส (Callus formation)

• ภายใน 5–10 วันแรก (ขึ้นกับอุณหภูมิและความชื้น)

• เซลล์ขยายตัว มองเห็นเป็นเนื้อเยื่อสีขาวนุ่มๆ ตรงแผล

• ยังไม่ใช่ราก แต่เป็นจุดเริ่มต้นของการแตกเซลล์ราก

4. เริ่มแทงรากอ่อน (Root primordia)

• รากเริ่มพัฒนาใต้เนื้อเยื่อแคลลัส แล้วแทงทะลุออกมา

• มองเห็นเป็นจุดเล็ก ๆ สีขาว/เหลืองอ่อน คล้ายเส้นด้าย

5. รากพัฒนาเป็นเส้นยาว

• ถ้าความชื้นเหมาะสม + อากาศถ่ายเท + ไม่ร้อนจัด

• รากจะยืดตัวออกเรื่อย ๆ เปลี่ยนจาก “รากอ่อน” “รากดูดน้ำได้”

• เริ่มเห็น “รากฝอย” กระจายคลุมตุ้ม

6. รากแข็งแรงและทำงานได้

• รากฝอยเริ่มดูดน้ำและธาตุอาหารจากขุยมะพร้าว/พีทมอส

• หากเปิดตุ้มแล้วเห็นรากขาวจำนวนมาก ยาวเต็มตุ้ม แสดงว่า “พร้อมตัดลงปลูก”

7. ตัดกิ่งไปลงปลูก

• ตัดใต้ตุ้ม 1–2 นิ้ว รอให้น้ำไหลหยุด แล้วจึงปลูกในดินร่วนระบายน้ำดี

• ควรร่มรำไร 7–14 วันแรก แล้วจึงให้แดดมากขึ้น

ระยะเวลาออกรากโดยเฉลี่ย

เคล็ดลับช่วยให้รากออกเร็ว แข็งแรง

28 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร