การที่มะนาว "ไม่โต ไม่ตาย" (อยู่แบบนิ่ง ๆ เป็นเดือนหรือเป็นปี) เป็นสัญญาณว่า ระบบรากไม่ทำงานหรือระบบธาตุอาหารล้มเหลวบางส่วน ซึ่งเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน ลักษณะนี้เรียกในหมู่เกษตรกรว่า “ต้นชะงัก” หรือ “มะนาวอยู่กับที่”

สาเหตุหลักของมะนาวไม่โตไม่ตาย

1. ดินแน่น ดินเหนียวจัด ระบายน้ำไม่ดี

• รากขาดอากาศ ไม่เดิน ต้นอยู่กับที่

• ดินเหนียวในวงบ่อที่อัดแน่น รากเดินไม่ได้เลย

2. ระบบรากเสีย รากฝอยไม่มี

• สาเหตุจากการใช้เคมีรุนแรง สะสมเกลือ

• หรือจมน้ำช่วงฝนตก รากเน่า เหลือแต่รากหลัก ไม่ดูดปุ๋ย

3. ธาตุอาหารไม่สมดุล / ขาดธาตุรอง

• ขาด แคลเซียม, แมกนีเซียม, เหล็ก ยอดไม่เดิน

• ให้แต่ยูเรียหรือไนโตรเจน พืชอ่อนแรง พุ่มไม่พัฒนา

4. ไม่มีความเครียดกระตุ้น

• โดยธรรมชาติ พืชจะโตเมื่อ “ต้องเอาตัวรอด” เช่น หน้าแล้ง รากหาอาหาร

• ถ้ามีแต่น้ำ ใส่ปุ๋ยไปเยอะ ต้นจะนิ่ง รากไม่ขยาย

แนวทางแก้ไขมะนาวไม่โตไม่ตาย

1. ฟื้นระบบราก

2. เติมอาหารธรรมชาติแบบค่อยเป็นค่อยไป

3. ควบคุมความชื้นให้เหมาะสม

• อย่าให้น้ำบ่อยทุกวัน ให้เฉพาะเมื่อดินแห้ง

• รดน้ำแบบ กระตุ้นราก: เช่น 2 วันหยุด 3 วัน

• ตรวจดูหน้าดินว่าแน่นเกินไหม ถ้าแน่นควรใส่แกลบดำหรือปุ๋ยหมัก

4. งดปุ๋ยเคมีสูตรแรงในช่วงต้นไม่ฟื้น

• ถ้าใส่ 25-7-7 / 46-0-0 ซ้ำไปเรื่อย ๆ ต้นจะนิ่งกว่าเดิม

• หันมาใช้ปุ๋ยธรรมชาติแบบเจือจาง เช่น น้ำหมักราด + พ่นธาตุรองทางใบ

สูตรกระตุ้นมะนาวฟื้นตัว (ใช้ 2–3 สัปดาห์)

สูตรน้ำราดโคน (เร่งราก)

• น้ำหมักหน่อกล้วย 1 ลิตร

• EM 100 ซีซี

• กากน้ำตาล 2 ช้อนโต๊ะ

• น้ำ 20 ลิตร ราดโคนต้นสัปดาห์ละ 1–2 ครั้ง

สูตรพ่นใบ (เร่งยอด)

• น้ำสกัดปลา + แคลเซียมโบรอน + ธาตุรองรวม พ่นบาง ๆ ช่วงเย็น ทำสัปดาห์ละครั้ง

40 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร