ช่องทางดูดซึมธาตุอาหาร
ต้นมะนาว (และพืชทั่วไป) ดูดซึมธาตุอาหารผ่าน 2 ช่องทางหลัก คือดูดซึมทางรากและดูดซึมทางใบ
1. ดูดซึมทางราก (Root Uptake)
ช่องทางหลักที่พืชใช้ดูดธาตุอาหารกว่า 90% โดยดูดผ่าน “รากฝอย” ที่อยู่บริเวณปลายราก ธาตุที่ดูดได้ดีต้องอยู่ใน “รูปละลายน้ำ”
ธาตุที่ดูดทางรากได้ดี:
• ธาตุหลัก: N (ไนโตรเจน), P (ฟอสฟอรัส), K (โพแทสเซียม)
• ธาตุรอง: Ca, Mg, S
• ธาตุเสริม: Fe, Zn, B, Mn, Cu, Mo (แต่ดูดได้น้อยกว่าทางใบ)
เงื่อนไขสำคัญที่รากดูดได้:
| เงื่อนไข | ส่งผลอย่างไร |
|---|---|
| pH ดิน 5.5–6.5 | ธาตุอยู่ในรูปละลายดี |
| ดินร่วน มีอินทรียวัตถุ | ธาตุไม่ถูกตรึง รากหายใจได้ |
| รากฝอยสมบูรณ์ | ดูดซึมได้ดี ไม่เน่า |
| ไม่มีน้ำขัง | ป้องกันรากเสีย – ธาตุไม่เคลื่อนไหว |
2. ดูดซึมทางใบ (Foliar Uptake)
เป็นช่องทางเสริม โดยพ่นธาตุอาหารทางใบให้ดูดผ่าน "ผิวใบและปากใบ" เห็นผลเร็ว นิยมใช้เมื่อ:
• รากมีปัญหา
• ดินตรึงธาตุ
• ต้องการเร่งด่วน (เช่น ใบซีด ยอดไม่แตก)
ธาตุที่พ่นใบแล้วเห็นผลเร็ว:
| ธาตุ | ดูดซึมผ่านใบได้ดี? |
|---|---|
| Mg (แมกนีเซียม) | ฟื้นใบเขียวเร็ว |
| Fe (เหล็ก) | แก้ใบซีดเส้นกลางเขียว |
| Zn, Mn, Cu | สร้างคลอโรฟิลล์–ต้านโรค |
| B (โบรอน) | เร่งติดดอก-ผสมเกสรดี |
| N (ยูเรีย) | เพิ่มใบ–เร่งยอด |
| การพ่นใบ ควรทำตอนเย็น → ปากใบเปิด และแสงไม่แรง | |
ช่องทางเสริมอื่น (ในเชิงลึก):
| ช่องทาง | รายละเอียด |
|---|---|
| ทางเยื่อเซลล์ | พืชดูดธาตุผ่านผนังเซลล์เข้าสู่ไซโตพลาสซึม |
| ทางเอนไซม์-โปรตีนลำเลียง | พืชใช้โปรตีนเฉพาะในการนำพาธาตุเข้าสู่ระบบ |
| ทางรากสื่อสารกับจุลินทรีย์ | เช่น ไมคอร์ไรซา → ช่วยพืชดูด P, Zn, Cu |
สรุป:
• รากดูดธาตุได้มาก ต้องดูแลดิน, pH, ความโปร่ง, อินทรียวัตถุ
• ใบดูดเร็ว เหมาะสำหรับฟื้นต้นเร็ว, พ่น Mg, Fe, Zn, B
• การเข้าใจช่องทางดูดซึมจะช่วยให้ “ใส่ปุ๋ยไม่เปลือง – ได้ผลจริง”
278 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร