เมื่อใช้คอปเปอร์มากเกิน
เมื่อใช้ คอปเปอร์ (Copper) มากเกินไปในสวนมะนาว (โดยเฉพาะในรูปของคอปเปอร์ซัลเฟต, คอปเปอร์ไฮดรอกไซด์, หรือสารผสมอย่างบอร์โดซ์มิกซ์) อาจเกิดปัญหาทั้งต่อ ต้นมะนาว, ดิน, จุลินทรีย์ และ ผลผลิต
ผลกระทบจากการใช้คอปเปอร์มากเกิน
1. ต่อต้นมะนาวโดยตรง
| อาการ | รายละเอียด |
|---|---|
| ใบไหม้ ขอบใบแห้ง | โดยเฉพาะเมื่อพ่นคอปเปอร์เข้มข้น + อากาศร้อน |
| หยุดเจริญเติบโต | คอปเปอร์เป็นพิษต่อปลายราก ทำให้ไม่ดูดอาหาร |
| ผลอ่อนร่วง / ดอกไม่ติด | เกิดจากความเครียดสะสมภายในต้น |
| ใบเหลืองเป็นหย่อม ๆ | เพราะรากขาดการดูดซึมธาตุอื่น (Fe, Zn, Mn) |
2. ต่อ “ระบบราก” และ “จุลินทรีย์ดีในดิน”
| ผลกระทบ | สาเหตุ |
|---|---|
| รากฝอยตาย – รากไม่แตกใหม่ | คอปเปอร์สะสมมาก เกิดพิษกับราก |
| ไตรโคเดอร์มา, บาซิลลัสตาย | คอปเปอร์ฆ่าทั้งเชื้อราดีและร้าย |
| ดินแข็งแน่น – อินทรียวัตถุเสื่อม | จุลินทรีย์ไม่ทำงาน ดินไม่ฟู |
3. สะสมในดิน ดินเสียระยะยาว
• ค่า pH ดินเปลี่ยน ดินเป็นกรดจัด
• ธาตุอาหารรอง เช่น เหล็ก แมงกานีส สังกะสี ถูกตรึงพืชดูดไม่ได้
• ต้องใช้เวลา 2–3 ปี กว่าจะฟื้นดินกลับมาได้ หากใช้ต่อเนื่องเกินควร
สาเหตุที่พบบ่อยของ “การใช้คอปเปอร์เกิน”
| พฤติกรรมที่เสี่ยง | อธิบาย |
|---|---|
| พ่นป้องกันโรคทุก 7 วัน แบบเข้มข้น | โดยไม่เจือจางหรือไม่มีอาการ |
| ผสมคอปเปอร์กับสารอื่นหลายชนิด | เพิ่มความเข้มข้นโดยไม่รู้ตัว |
| พ่นตอนแดดจัด – ต้นขาดน้ำ | ใบเปิดปากใบ รับพิษเร็ว |
| พ่นซ้ำหลังฝนตก | ดินชื้นมาก คอปเปอร์ละลายสะสมเข้ารากทันที |
วิธีแก้และฟื้นต้น–ฟื้นดินจากพิษคอปเปอร์
1. หยุดใช้คอปเปอร์ชั่วคราวทันที
• หยุดพ่นสารทุกชนิดที่มี Cu อย่างน้อย 4 สัปดาห์
2. ฟื้นดิน – ขจัดโลหะหนักสะสม
| สิ่งที่ใช้ | วิธีใช้ |
|---|---|
| ฮิวมิคแอซิด | ช่วยจับคอปเปอร์ + ฟื้นอินทรียวัตถุ (30–50 ซีซี/น้ำ 20 ลิตร) |
| น้ำหมักหน่อกล้วย / กากน้ำตาล | ฟื้นจุลินทรีย์ ย่อยโลหะตกค้าง |
| ไตรโคเดอร์มาเม็ด | โรยรอบโคน รดพอชื้น ไม่แฉะ |
| รดดินทุก 7 วัน × 3 รอบ เพื่อ “ล้างพิษคอปเปอร์” | |
3. พ่นทางใบเพื่อฟื้นต้น – ไม่ผ่านราก
- น้ำตาลทางด่วน (กากน้ำตาล) 20 ซีซี
- แมกนีเซียม / เหล็ก / แคลเซียม 10–20 ซีซี
- น้ำสะอาด 20 ลิตร
- พ่นเย็นทุก 5–7 วัน × 2–3 รอบ
4. ตรวจดินหากพบอาการรุนแรงซ้ำซาก
• ตรวจค่า pH, ค่า Cu ตกค้าง, อินทรียวัตถุ (OM%)
• หาก pH < 5.0 อาจต้องใส่โดโลไมต์ปรับกรดก่อน
ใช้คอปเปอร์อย่างปลอดภัย (ถ้าจำเป็น)
| แนวทางปลอดภัย | อธิบาย |
|---|---|
| ใช้ความเข้มข้นต่ำ (ตามฉลาก) | เช่น คอปเปอร์ไฮดรอกไซด์ 20–25 กรัม/20 ลิตร |
| พ่นเฉพาะจุดที่เป็นโรค | อย่าพ่นทั้งแปลงเมื่อไม่มีอาการ |
| พ่นตอนเย็น – ไม่เกิน 9 โมงเช้า | หลีกเลี่ยงใบไหม้ |
| เว้นระยะห่าง 14–30 วัน | ไม่พ่นถี่จนสะสมในดิน |
31.6k @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร