พื้นฐานของชีววิทยาพืช การเจริญเติบโตของพืช (รวมถึงมะนาว) เริ่มต้นจาก การแบ่งเซลล์ ใน เนื้อเยื่อเจริญ (Meristem)

การแบ่งเซลล์ที่เป็นจุดเริ่มต้นของการเจริญเติบโต

1. การแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส (Mitosis)

เป็นขั้นตอนแรกสุดของการเจริญเติบโต เพิ่มจำนวนเซลล์ เกิดที่ เนื้อเยื่อเจริญ เช่น ปลายยอด (apical meristem) ทำให้กิ่งและลำต้นยาวขึ้น ปลายราก (root apical meristem) ทำให้รากยาวลงดิน เนื้อเยื่อเจริญด้านข้าง (lateral meristem) เช่น แคมเบียม ทำให้ลำต้นโตอ้วนขึ้น

2. การขยายขนาดเซลล์ (Cell elongation)

หลังแบ่งตัวแล้ว เซลล์จะ ยืดขยาย ทำให้กิ่งยาว ใบกางออก

3. การเปลี่ยนแปลงเพื่อทำหน้าที่เฉพาะ (Cell differentiation)

เซลล์ใหม่ที่ได้จากการแบ่งจะเปลี่ยนเป็น เซลล์ท่อลำเลียง (ไซเล็ม, โฟลเอ็ม) เซลล์ผิวใบ เซลล์คุมปากใบ เซลล์เนื้อเยื่อเก็บอาหาร ฯลฯ

ขั้นตอนของไมโทซิส (Mitosis) ในเซลล์พืช

1. ระยะโพรเฟส (Prophase) – โครโมโซมเริ่มขดสั้นเห็นชัด

2. ระยะเมทาเฟส (Metaphase) – โครโมโซมเรียงตัวกลางเซลล์

3. ระยะแอนาเฟส (Anaphase) – โครมาติดแยกไปสองขั้วเซลล์

4. ระยะเทโลเฟส (Telophase) – เกิดเยื่อหุ้มนิวเคลียสใหม่

5. ไซโทไคเนซิส (Cytokinesis) – เซลล์แบ่งไซโทพลาสซึม ได้เซลล์ลูก 2 เซลล์

สรุป

จุดเริ่มต้นของการเจริญเติบโตในมะนาว (และพืชทั่วไป) คือการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสที่เนื้อเยื่อเจริญ ได้เซลล์ลูกจำนวนมาก เซลล์เหล่านี้ยืดขยาย แปรสภาพเป็นเนื้อเยื่อเฉพาะ กลายเป็นใบ ดอก ผล ราก ลำต้น

20 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร