เมื่อปุ๋ยหรือเคมีสะสมในดินมากเกินไป โดยเฉพาะในสวนมะนาวที่ให้อาหารเข้มข้นบ่อยครั้ง ดินจะเกิดภาวะที่เรียกว่า “ดินเสื่อมสภาพ” หรือ “ดินเป็นพิษ” ต่อรากพืช ซึ่งส่งผลเสียโดยตรงต่อระบบรากและการดูดซึมแร่ธาตุ

สัญญาณว่า “ปุ๋ยหรือเคมีสะสมในดิน”

สาเหตุหลักที่ทำให้เคมีสะสม

1. ให้ปุ๋ยเคมีสูตรเข้ม (เช่น 25-7-7) บ่อยโดยไม่เว้นระยะ

2. ฉีดธาตุรอง/ฮอร์โมนบ่อยครั้งโดยไม่หมุนเวียนสูตร

3. น้ำไม่เพียงพอหลังให้ปุ๋ย ทำให้เกลือสะสมที่ราก

4. ดินระบายน้ำไม่ดี – ปุ๋ยตกตะกอนสะสมในรากล่าง

5. ใช้สารเคมีฆ่าแมลง/รา แบบดูดซึมบ่อย ๆ

แนวทางฟื้นฟูดินที่เคมีสะสม

1. ล้างเกลือสะสมออกจากดิน

• รดน้ำสะอาดปริมาณมาก ติดต่อกัน 2–3 วัน เพื่อล้างเกลือ

• ใช้น้ำพอให้ดินชุ่มลึกถึงราก (~10–15 ลิตรต่อต้นในวงบ่อ)

2. งดปุ๋ยเคมีทันที 2–3 สัปดาห์

• หันมาใช้ น้ำหมักเจือจาง หรือปุ๋ยอินทรีย์อ่อน ๆ ชั่วคราว เช่น:

• • น้ำหมักข้าว

• • น้ำหมักหน่อกล้วย

• • น้ำหมักเปลือกไข่

3. ฟื้นระบบรากด้วยจุลินทรีย์

• ราดโคนด้วย ไตรโคเดอร์มา บาซิลลัส น้ำหมักชีวภาพ + กากน้ำตาล (1:20) เพื่อย่อยสลายเคมีที่ตกค้าง + สร้างสมดุลจุลินทรีย์ใหม่

4. ใส่อินทรียวัตถุคลุมโคนต้น

• เช่น ฟาง ใบไม้แห้ง มูลสัตว์หมัก เพิ่มความชื้น, ลดการระเหยของเคมี, กระตุ้นจุลินทรีย์พื้นดิน

5. ปรับสภาพดินเป็นกลาง

• ตรวจ pH ดิน ถ้าต่ำกว่า 5.5 → ใส่ โดโลไมต์หรือเปลือกไข่บด ช่วยลดความเป็นกรดจากเคมีสะสม และเสริมแคลเซียมให้ราก

เคล็ดลับป้องกันระยะยาว

• เว้นการให้ปุ๋ยเคมีบ้าง → ใช้ชีวภาพสลับทุก 2–3 รอบ

• หลังให้ปุ๋ยเคมีทุกครั้ง ให้รดน้ำตามเสมอ

• อย่าผสมเคมีหลายชนิดในครั้งเดียว

• หมั่นพรวนดินรอบโคนต้น เพื่อให้ดินหายใจ

25 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร