การส่งเสริมการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ดีในดิน (หรือที่เรียกง่าย ๆ ว่า "เพิ่มจุลินทรีย์ในดิน") เป็นหัวใจสำคัญของการทำเกษตรที่ดินดี ดินมีชีวิต เพราะจุลินทรีย์เหล่านี้มีบทบาทสำคัญเช่น

• ย่อยสลายอินทรียวัตถุ → เปลี่ยนเป็นธาตุอาหารให้พืช

• สร้างสารป้องกันโรค เช่น กรดอินทรีย์ เอนไซม์

• กระตุ้นรากพืชให้เดินดี → ดูดปุ๋ยดี ต้านโรคเก่ง

วิธีส่งเสริมการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ดี

1. เพิ่มอินทรียวัตถุลงในดิน

จุลินทรีย์ต้องการอาหารเหมือนสิ่งมีชีวิตทั่วไป

• ฟางข้าวสับ ใบไม้หมัก ปุ๋ยคอกเก่า

• ปุ๋ยหมัก น้ำหมักชีวภาพ

• ปุ๋ยอินทรีย์เม็ด (ที่ไม่ได้ผ่านความร้อนสูง)

ประโยชน์: เป็น “อาหารหลัก” ให้จุลินทรีย์ทำงานอยู่ได้ยาวนาน

2. ใช้น้ำหมักชีวภาพหรือน้ำหมักจุลินทรีย์

ช่วยเติมจุลินทรีย์โดยตรง และกระตุ้นการแบ่งตัวของจุลินทรีย์ดี

ตัวอย่าง:

• น้ำหมักหน่อกล้วย

• น้ำหมักผลไม้เปรี้ยว

• น้ำหมักมูลวัว/มูลไก่

หัวเชื้อจุลินทรีย์ EM (ใช้ร่วมกับกากน้ำตาล)

วิธีใช้:

• รดโคนทุก 7–15 วัน

• ผสม 1:20 – 1:50 กับน้ำ

3. ใช้พืชคลุมดิน / พืชสดไถกลบ

พืชคลุมดินให้ร่มเงา-ความชื้น และรากพืชหลั่งสารอาหารให้จุลินทรีย์

ตัวอย่างที่เหมาะกับสวนมะนาว:

• ถั่วพร้า ปอเทือง ถั่วเขียว

• กระถินป่า หญ้าแฝกในแนวขอบแปลง

4. ควบคุมความชื้นในดิน

ดินที่แห้งเกินหรือแฉะเกินไป จะฆ่าจุลินทรีย์

• ใช้ฟางคลุมดิน กาบมะพร้าวสับ

• รดน้ำสม่ำเสมอ

• หลีกเลี่ยงการปล่อยให้แปลงดินแห้งแตกหรือท่วมขังนาน ๆ

5. หลีกเลี่ยงสารเคมีแรงเกินไป

เช่น ยาฆ่าเชื้อรา ปูนขาวเกินขนาด สารฆ่าแมลงชนิดดูดซึม

• สารเหล่านี้จะฆ่าทั้งจุลินทรีย์ดีในดินและรอบราก

• ใช้ชีวภัณฑ์แทน เช่น บาซิลลัส, ไตรโคเดอร์มา

ถ้าจำเป็นต้องใช้สารเคมี ให้เว้น 7–10 วันก่อนเติมจุลินทรีย์ดี

6. เติมแร่ธาตุรองบางชนิดให้ดิน

เช่น ซิลิกา แมกนีเซียม เหล็ก ที่ช่วยเสริมการทำงานของจุลินทรีย์

• ใช้โดโลไมต์ แกลบดำ เถ้าแกลบ หรือหินฟอสเฟตเล็กน้อย

เคล็ดลับเสริม

หากต้องการเร่งจุลินทรีย์ให้เจริญเร็วขึ้น:

• ใส่ กากน้ำตาล หรือ น้ำตาลทรายแดงเล็กน้อย ลงในน้ำหมัก (1–2 ช้อนโต๊ะ/น้ำ 10 ลิตร) → เป็นน้ำตาลพลังงานเร็ว กระตุ้นจุลินทรีย์ขยายตัวได้เร็ว

ตัวอย่างการใช้จริงในสวนมะนาว

สูตรส่งเสริมจุลินทรีย์ดีรอบโคนต้นมะนาว:

- น้ำหมักหน่อกล้วย 1 ลิตร

- กากน้ำตาล 2 ช้อนโต๊ะ

- น้ำสะอาด 20 ลิตร

รดโคนต้นมะนาว ทุก 10 วัน × 3 ครั้ง → ดินร่วนซุยขึ้น รากเดินดี ใบร่วงลดลง

43 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร