เทคนิคการคัดพันธุ์มะนาว
เทคนิคการคัดพันธุ์มะนาว เป็นขั้นตอนสำคัญในการรักษาคุณภาพสายพันธุ์ดี และสร้างต้นพันธุ์ใหม่ที่ให้ผลผลิตสูง ทนโรค และเหมาะกับสภาพแวดล้อมเฉพาะสวนของเราได้ดี โดยใช้หลักเกษตรเชิงวิทยาศาสตร์ควบคู่กับประสบการณ์เกษตรกร
เป้าหมายของการคัดพันธุ์มะนาว
| เป้าหมาย | ตัวอย่างลักษณะที่ต้องการ |
|---|---|
| เพิ่มผลผลิต | ติดผลดก สม่ำเสมอ |
| ทนโรคแมลง | ทนแคงเกอร์ โคนเน่า เพลี้ยไฟ |
| คุณภาพผลดี | เปลือกบาง น้ำเยอะ กลิ่นหอม |
| ทนสภาพอากาศ | ทนแล้ง–ฝนตกยาว ออกนอกฤดูได้ดี |
| สืบสายพันธุ์แท้ | ยืนยันลักษณะไม่กลายพันธุ์ |
เทคนิคการคัดพันธุ์มะนาว (ใช้ได้ทั้งแป้นพิจิตร แป้นรำไพ ตาฮิติ)
คัดจากต้นแม่พันธุ์โดยตรง
ลักษณะต้นที่ควรเลือก:
• อายุ 1–3 ปี ติดผลแล้ว
• ไม่มีโรค ไม่มีแมลงรบกวน
• แตกยอดดี ใบเขียวเข้ม รากแข็งแรง
• ผลดก สม่ำเสมอ ลูกเท่ากัน น้ำเยอะ เปลือกบาง
เก็บกิ่งที่ออกจากตำแหน่งแข็งแรง เช่น กิ่งกระโดงกลางต้น หรือกิ่งน้ำเลี้ยงดี
คัดพันธุ์ด้วย “การตอน” หรือ “เสียบยอด”
| วิธี | ข้อดี | ข้อควรระวัง |
|---|---|---|
| การตอน | ได้พันธุ์เหมือนแม่ 100%, รากดี | ต้องคัดกิ่งไม่แก่/ไม่อ่อนเกินไป |
| เสียบยอด | โตเร็ว ประหยัดพื้นที่ | ต้องเลือกต้นตอแข็งแรง ทนโรค เช่น ตอตอส้มสามใบ |
คัดพันธุ์โดย “การประเมินผลผลิตหลายฤดู”
• ติดป้ายหรือรหัสต้น (เช่น M-01, M-02) แล้วเก็บข้อมูลผลผลิต 2–3 ปี
• ดู จำนวนลูก/ต้น, ขนาดผล, น้ำหนัก, คุณภาพน้ำมะนาว, ความทนโรค
• เลือกต้นที่สม่ำเสมอ → ขยายพันธุ์ต่อ
คัดพันธุ์ด้วยวิธี "Local Selection" (ใช้พันธุ์เดิมพัฒนาในสวนตัวเอง)
• คัดเฉพาะต้นที่ “รอด ทน ให้ผล” ในสภาพสวนของเรา
• ให้ผลผลิตในฤดูแล้ง–ฝนติดกัน
• พัฒนาสายพันธุ์เฉพาะพื้นที่ (เหมาะกับเกษตรกรยั่งยืน)
ข้อควรหลีกเลี่ยง
• ห้ามคัดจากต้นที่เคยเป็นโรครากหรือไวรัส
• หลีกเลี่ยงกิ่งจากต้นที่ติดผลไม่สม่ำเสมอ
• ห้ามเก็บพันธุ์จากต้นที่ได้รับสารเคมีแรงหรือฮอร์โมนเร่งผิดวิธี
15 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร