โรคแคงเกอร์ในมะนาวถือเป็นศัตรูร้ายที่สร้างความเสียหายต่อใบ กิ่ง และผลได้อย่างรุนแรง โดยเฉพาะในช่วงอากาศชื้น ฝนตก หรือมีหมอกตอนเช้า เชื้อ Xanthomonas axonopodis pv. citri จะเจริญได้ดีและแพร่กระจายรวดเร็วผ่านละอองน้ำและลม

สัญญาณที่บ่งบอกว่าโรคแคงเกอร์เริ่มหยุดระบาด

1. ใบที่เป็นโรคทยอยร่วงเองตามธรรมชาติ

เมื่อเชื้ออยู่ในใบจนเต็มที่ ระบบของต้นมะนาวจะเริ่มผลัดใบทิ้ง ใบที่เป็นโรคแห้งกรอบ ร่วงลงพื้นโดยไม่เหลืออาการสดใหม่ของเชื้อ นี่เป็นสัญญาณแรกว่าการระบาดเริ่มชะลอตัว

2. ยอดอ่อนชุดใหม่เริ่มแตกและเป็น “เพสลาด” โดยไม่พบรอยแผลจุดน้ำตาลใหม่

เมื่อยอดรุ่นใหม่สามารถเติบโตได้โดยไม่ถูกเชื้อเข้าทำลาย แสดงว่าการควบคุมเริ่มได้ผล และเชื้อในอากาศรอบแปลงลดลง

3. แผลเก่าที่ใบหรือกิ่งแห้งเรียบ ไม่มีขอบนูนหรือรอยแผลขยายเพิ่ม

หมายความว่าเชื้อไม่สามารถเจริญต่อได้ในเนื้อเยื่อเดิมอีก

ใบที่ร่วงยังมีเชื้ออยู่หรือไม่?

คำตอบคือ “ยังมีเชื้อแฝงอยู่ได้ชั่วคราว” เชื้อแคงเกอร์สามารถอาศัยอยู่บนใบที่ร่วงหล่น ได้ต่ออีกหลายสัปดาห์ โดยเฉพาะถ้าอยู่ในที่ชื้นหรือมีน้ำค้าง เชื้อจะคงสภาพและแพร่ขึ้นมาใหม่ได้เมื่อลม น้ำ หรือฝนพัดกระเด็นขึ้นไปโดนใบอ่อน

แต่ถ้าใบแห้งสนิทและย่อยสลายแล้ว เมื่อใบแห้งกรอบและผ่านช่วงอากาศร้อน-แห้งจัดหลายวัน เชื้อจะ ตายสนิท เพราะไม่มีความชื้นเพียงพอในการดำรงชีวิต

แนวทางจัดการหลังใบที่เป็นโรคร่วง

• เก็บใบที่ร่วงใต้ทรงพุ่มออกจากแปลง แล้วนำไปฝังหรือเผา จะช่วยลดแหล่งสะสมเชื้อได้มาก

• ฉีดพ่นคอปเปอร์ (Copper) หรือแคงเกอร์น็อค ในช่วงที่ยอดอ่อนเริ่มเป็นเพสลาด เพื่อเคลือบป้องกันเชื้อที่อาจหลงเหลือในอากาศ

• รักษาความโปร่งของทรงพุ่ม ให้ลมผ่านสะดวก ลดความชื้นสะสมในช่วงกลางคืน

• เสริมภูมิคุ้มกันต้นมะนาว ด้วยจุลินทรีย์ป้องกันเชื้อรา/แบคทีเรีย หรือปุ๋ยทางใบที่ช่วยให้ใบแข็งแรง

สรุป

ใบที่เป็นโรคแคงเกอร์และร่วงลงพื้น ยังไม่ปลอดภัยทันที เพราะอาจมีเชื้อแฝงอยู่ในระยะสั้น ๆ แต่หากมีการจัดการใบที่ร่วงให้เหมาะสม และยอดรุ่นใหม่เติบโตเป็นเพสลาดโดยไม่ติดโรคเพิ่ม แสดงว่าเชื้อแคงเกอร์ในสวน ถูกควบคุมหรือกำจัดได้แล้วอย่างมีประสิทธิภาพ

5.5k @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร