วิธีดูต้นมะนาวขาดความสุมดุลธาตุอาหาร
“ต้นมะนาวขาดความสมดุลของธาตุอาหาร” เป็นปัญหาที่เจอได้บ่อยในสวน เพราะบางช่วงมะนาวได้รับปุ๋ยมากเกิน-น้อยเกิน หรือได้รับแต่บางธาตุแต่ขาดอีกหลายตัว ผลคือ ใบผิดปกติ ดอกไม่ติด ผลร่วงง่าย และต้นอ่อนแอต่อโรคแคงเกอร์หรือหนอนชอนใบ
วิธีดู “ต้นมะนาวขาดความสมดุลธาตุอาหาร”
สามารถดูได้จาก ใบ ยอด กิ่ง ผล ระบบราก เพราะสิ่งเหล่านี้ เกษตรกรสามารถมองเห็นได้ด้วยสายตา โดยตัวเกษตรกรจะต้องเป็นคนช่างสังเกต เข้าใจถึงลักษณะในสรีรของต้นมะนาว เพื่อป้องกันและแก้ไขได้อย่างรวดเร็ว จากปัญหาเล็กๆ จะไม่ลุกลามไปเป็นปัญหาขนาดใหญ่
1. ดูจากใบ (ตัวบอกเร็วที่สุด)
ใบคือ “หน้าต่าง” ของต้นมะนาวที่แสดงอาการขาดธาตุได้ชัดที่สุด
| อาการที่เห็น | สาเหตุ-ธาตุที่ไม่สมดุล | คำอธิบาย |
|---|---|---|
| ใบเหลืองทั่วแผ่นแต่เส้นใบยังเขียว | ใบเหลืองทั่วแผ่นแต่เส้นใบยังเขียว | พืชไม่สร้างคลอโรฟิลล์ ใบแก่เหลืองก่อน |
| พืชไม่สร้างคลอโรฟิลล์ ใบแก่เหลืองก่อน | ขาดแมกนีเซียม (Mg) | Mg ถูกเคลื่อนย้ายไปยอดอ่อน ใบล่างเหลืองก่อน |
| ใบอ่อนเหลืองซีด เส้นใบเขียว | ขาดเหล็ก (Fe) | การสร้างคลอโรฟิลล์ลดลง มักเกิดในดินชื้นหรือ pH สูง |
| ใบอ่อนแห้งปลายใบหงิกงอ | ขาดแคลเซียม (Ca) | ขาดแคลเซียม (Ca) |
| ใบอ่อนเล็กผิดปกติ มีรอยย่น | ใบอ่อนเล็กผิดปกติ มีรอยย่น | ใบไม่ขยายเต็ม ขอบใบผิดรูป |
| ใบปลายไหม้ ขอบใบแห้ง | ขาดโพแทสเซียม (K) | พืชสูญเสียน้ำมาก ควบคุมการคายน้ำไม่ได้ |
| พืชสูญเสียน้ำมาก ควบคุมการคายน้ำไม่ได้ | ขาดโบรอน (B) | ใบอ่อนเปราะ ยอดแห้ง |
| ใบเข้มหนาเกิน ใบแก่เร็ว | ไนโตรเจนมากเกินไป (N) | พืชเน้นใบ ไม่สะสมอาหาร-ดอกไม่ออก |
2. ดูจากยอดอ่อน
• ยอดไม่ยืด ใบเล็ก แห้งปลายยอด ขาด Ca/B/Zn
• ยอดแตกแต่ไม่เขียว ใบอ่อนซีด ขาด Mg/Fe
• ยอดแตกดีแต่แคระ ใบเข้มจัด ได้ N มากเกิน/K ต่ำ
3. ดูจากกิ่งและลำต้น
• กิ่งเปราะ แตกง่าย ขาด Ca/B/Si
• กิ่งยืดยาวแต่ไม่ออกตาดอก N สูงเกิน/P ต่ำ
• เปลือกหยาบ แตกง่าย ขาดธาตุรอง (Cu, Zn, Mn)
4. ดูจากผลมะนาว
| อาการของผล | อาการของผล |
|---|---|
| ผลเล็ก ผิวหยาบ | ขาด K / Ca |
| ผิวบาง แตกง่าย | ขาด Ca / B |
| ผิวหนา ก้านแข็ง | ได้ N มากเกิน / K ต่ำ |
| ผลร่วงก่อนแก่ | ขาด B / Zn / Mg |
| ผิวไม่เรียบ จุดนูนคล้ายแผล | ขาด Ca หรือมี Cu ต่ำ |
| รสเปรี้ยวน้อย น้ำไม่จัด | ขาด K / S / Mg |
5. ดูจากระบบรากและการดูดน้ำ
• รากน้อย รากดำหรือเปื่อยง่าย ขาด Ca, P, Fe หรือ อินทรีย์วัตถุน้อย
• รากเยอะแต่ไม่ขาว ขาด O₂ ในดิน หรือดินแน่นเกิน
• รากแห้งง่ายเมื่อแล้ง ขาด K / Si
6. สัญญาณรวมของ “ไม่สมดุล”
| ลักษณะ | ความเป็นไปได้ |
|---|---|
| ใบใหญ่แต่สีอ่อน | N สูง - Mg ต่ำ |
| ใบเข้มแต่ยอดไม่เดิน | N สูง - K ต่ำ |
| ดอกเยอะ แต่ติดผลน้อย | B ต่ำ - N สูง |
| ผลติดดี แต่ขนาดเล็ก | K ต่ำ - Ca สูง |
| ใบซีด ดอกเล็ก ร่วง | Fe ต่ำ - pH ดินสูง |
| ไม่ได้แปลว่าขาดธาตุเดียว แต่คือ “สมดุลเสีย” ระหว่างธาตุหลัก ธาตุรอง | |
แนวทางฟื้นสมดุล
• ตรวจวิเคราะห์ดิน-ใบ ปีละครั้ง เพื่อดูอัตรา N-P-K และค่า pH
• เสริมธาตุรอง–เสริมอินทรีย์วัตถุ ทุก 1-2 เดือน
• ลดการให้ปุ๋ยเคมีแบบสูตรตายตัว (เช่น 15-15-15 ต่อเนื่อง) ให้ปรับตามช่วงการเจริญเติบโตแทน
• พ่นธาตุรองทางใบ ช่วยปรับสมดุลเฉพาะหน้า เช่น Mg-Fe-Zn-B
9 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร