บทความนี้คือ หัวใจของการบังคับมะนาวให้ออกดอกตามต้องการ เพราะค่าความสัมพันธ์ระหว่าง คาร์บอน (C) กับ ไนโตรเจน (N) หรือที่เราเรียกว่า C/N ratio เป็นตัว “สวิตช์ทางชีวเคมี” ที่ตัดสินว่า ต้นจะ “แตกยอด” หรือ ต้นจะ “ออกดอก”

1. เข้าใจพื้นฐานของค่า C/N

ดังนั้นการ “ทำให้ C/N สูง” คือการทำให้ต้นมี อาหารสะสม (คาร์บอน) มากกว่าไนโตรเจน จนต้นคิดว่าถึงเวลาสืบพันธุ์ จึงเปิดตาดอก

2. กลไกการเพิ่มค่า C/N ในต้นมะนาว

เราสามารถเพิ่มค่า C/N ได้โดย “เพิ่ม C” และ “ลด N” ไปพร้อมกัน

เพิ่มคาร์บอน (C)

เร่งสังเคราะห์แสงให้เต็มที่ ให้ใบมะนาวได้รับแดด 6-8 ชม./วัน ตัดแต่งพุ่มให้โปร่งไม่บังกันเอง ให้ใบแก่และเข้มเขียวเต็มที่ก่อนเปิดตา ใบอ่อนยังสังเคราะห์ได้น้อย ควรให้ใบอายุ 40-60 วัน เสริมฮิวมิค/ฟุลวิค/กรดอะมิโนจากพืช ช่วยกระตุ้นการสร้างน้ำตาลและคลอโรฟิลล์ หยุดให้น้ำระยะสั้น (Stress Water) การ “แกล้งแห้ง” 15-20 วัน ทำให้ต้นลดการใช้น้ำ-ไนโตรเจน ต้นสะสมคาร์บอนในใบมากขึ้น

ลดไนโตรเจน (N)

หยุดให้ปุ๋ยไนโตรเจนทุกชนิด (ยูเรีย, 21-0-0, 15-15-15) อย่างน้อย 20-30 วัน เลี่ยงการพ่นทางใบที่มี N ใช้ปุ๋ยสูตร “ฟอสฟอรัส–โพแทสเซียมสูง” แทน เช่น 0-42-56 0-21-21 12-24-12 เพื่อเร่งสะสมอาหารและช่วยให้ตาเปลี่ยนเป็น “ตาดอ

ก”

3. ตัวอย่างสูตร “เร่ง C/N ก่อนเปิดตาดอก”(ช่วงก่อนเปิดตา 15–20 วัน)

4. หลังจากค่า C/N สูง จึง “เปิดน้ำ”

เมื่อเปิดน้ำหลังสะสมอาหารแล้ว รากจะส่ง “ฮอร์โมนไซโตไคนิน” ขึ้นยอด ถ้าค่า C/N ยังสูงอยู่ ไซโตไคนินจะไปกระตุ้น “ตาดอก” ถ้าเปิดเร็วไป (C/N ยังต่ำ) จะได้ “ตาใบ” หรือ “ตายอด” แทน

5. เทคนิคตรวจเช็กแบบง่าย (ไม่ต้องใช้เครื่องวัด)

6. สรุปขั้นตอน “ยกค่า C/N ก่อนเปิดตาดอก”

ให้ใบแก่เต็มที่ หยุดน้ำ 15-20 วัน พ่น 0-42-56 หรือ 0-21-21 + ฮิวมิค รอใบเริ่มอมเหลือง เปิดน้ำพร้อมปุ๋ยฟอสฟอรัส-โพแทสเซียม ตาดอกจะเริ่มโป่งภายใน 7-10 วัน

220 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร