เรื่อง “ระบบรากของตอส้มโอ เมื่อนำมาใช้เสียบยอดมะนาว” เป็นหัวข้อที่นักขยายพันธุ์มะนาว หลายคนสนใจมาก เพราะส้มโอ (Pomelo, Citrus maxima) เป็นตอพันธุ์หนึ่งที่มี “ระบบรากแข็งแรง ทนทาน อายุยืน” แต่ก็มีจุดเด่นและข้อจำกัดเฉพาะตัวที่ควรเข้าใจก่อนเลือกใช้ครับ

ลักษณะระบบรากของ “ตอส้มโอ”

1. รากแก้วเด่นชัด

ตอส้มโอมีรากแก้วใหญ่ ลึก และแข็งแรง ทำให้ดูดน้ำ อาหารได้ดีในดินลึก และทนแล้งได้มากกว่าตอมะนาวทั่วไป แต่ถ้าปลูกในวงบ่อหรือดินตื้น รากจะถูกจำกัด ไม่สามารถแผ่กระจายเต็มที่

2. รากแขนงกระจายกว้าง

มีรากแขนงขนาดกลางจำนวนมาก ช่วยตรึงต้นให้มั่นคง ไม่โยกแม้ลมแรง เมื่อสภาพดินดี จะสร้างรากฝอยใหม่ได้ต่อเนื่อง

3. ระบบรากทนโรครากเน่า โคนเน่าได้ดี

ส้มโอมีความทนต่อเชื้อ Phytophthora spp. ดีกว่ามะนาวหรือส้มจี๊ด เหมาะกับพื้นที่น้ำขังสั้น ๆ หรือมีความชื้นสูง

4. อัตราการดูดธาตุอาหารค่อนข้างช้า

รากของส้มโอทำงานแบบ “เสถียรแต่ไม่รวดเร็ว” ถ้าใช้เป็นตอเสียบมะนาว มะนาวจะโตช้ากว่าตอแป้นพิจิตรหรือมะขวิดในช่วงแรก แต่พอระบบรากตั้งตัวดีแล้ว จะให้ผลผลิตยืนระยะนาน

เมื่อนำ “ตอส้มโอ” มาใช้เสียบยอดมะนาว ข้อดีคือ

• ทนแล้ง ทนน้ำขัง ทนโรครากเน่าได้ดีมาก

• อายุยืน เหมาะกับปลูกระยะยาว

• รากหยั่งลึก ดูดน้ำได้ดีในดินทรายหรือดินร่วนปนทราย

• ผลผลิตมีคุณภาพสม่ำเสมอในปีต่อๆ ไป

• ทนความเค็มเล็กน้อยได้ดีกว่าตอมะนาว

ข้อควรระวัง

1. ยอดมะนาวจะโตช้าช่วงปีแรก

• เพราะรากส้มโอส่งอาหารขึ้นยอดช้า ต้องเร่งด้วย ฮิวมิค และอมิโนแอซิด

2. ไม่เหมาะกับปลูกในวงบ่อหรือกระถาง

• รากส้มโอชอบพื้นที่กว้าง ลึก ถ้าถูกจำกัดจะเกิดรากขดและชะงัก

3. เข้ากันได้ไม่สมบูรณ์กับทุกพันธุ์มะนาว

• พันธุ์ที่เข้ากันได้ดี เช่น “แป้นพิจิตร2”, “แป้นรำไพ”, “แป้นรำไพ2”

• พันธุ์ที่เข้ากันไม่ดีบางกรณี เช่น “พิจิตร1 รุ่นเก่า” จุดเชื่อมอาจโตไม่เสมอกัน

4. อัตราการแตกยอดหลังเสียบต่ำกว่าตอชนิดอื่น

• ต้องควบคุมความชื้นและอุณหภูมิใกล้เคียง 28–30°C หลังเสียบยอด

เทคนิคช่วยให้ “มะนาวเสียบบนตอส้มโอ” เจริญดี

1. เลือกตอส้มโออายุ 7–12 เดือน ที่รากแข็งแรง ไม่แก่เกินไป

2. ตัดยอดตอสูง 15–20 ซม. จากพื้น และควบคุมให้ยอดแตกใหม่ได้ดี

3. ใช้กิ่งพันธุ์มะนาวที่สมบูรณ์ เส้นผ่านศูนย์กลางใกล้เคียงกับตอ

4. หลังเสียบยอด 15 วัน ให้ฉีดพ่นแคลเซียม โบรอน + สาหร่ายทะเล เพื่อช่วยช่วยเร่งเชื่อมเนื้อเยื่อ

5. รักษาความชื้นในดิน 60-70% อย่าให้แฉะหรือแห้งจัด

6. เมื่อยอดติดแล้ว ให้เร่งด้วยแมกนีเซียมและฟอสฟอรัส (เช่น 0-52-34) เพื่อกระตุ้นระบบรากใหม่

สรุป

73 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร