เมื่อชำต้นมะนาวจนครบกำหนด การตรวจสอบรากมะนาวก่อนปลูก เป็นขั้นตอนสำคัญมากครับ เพราะ รากมีผลโดยตรงต่อการเจริญเติบโต ต้านโรค และการดูดน้ำ-ธาตุอาหารของต้น

1. รากมะนาวที่ควรตรวจสอบ

1) รากแก้ว (Tap root) (กรณีย์ใช้ต้นตอเสียบยอด)

• ต้องยาวตรง ไม่หักงอ หรือมีเนื้อเยื่อช้ำ

• รากแก้วสำคัญต่อความมั่นคงของต้นและการเข้าถึงน้ำลึก

2) รากแขนง/รากฝอย (Lateral & Fine roots)

• ควรมีรากฝอยจำนวนมากและสีขาวสด ไม่เหลืองหรือเน่า

• รากฝอยช่วยดูดน้ำและธาตุอาหารได้ดี

3) รากที่เสียหายหรือมีโรค

• ตรวจดูว่ามี รากเน่า สีดำ หรือติดเชื้อรา/แมลง หรือไม่

• รากมีตุ่มหรือขุยแปลกๆ อาจเป็น โรคไส้เดือนฝอย (Nematode)

2. วิธีตรวจรากก่อนปลูก

1)เปิดรากออกมาดู

• ใช้มือค่อย ๆ แกะดินรอบรากต้นกล้า

• ตรวจสอบรากแก้วและรากฝอยให้ครบ

2)ตรวจสีและความสดของราก

• รากสด สีขาวนวล, มีความยืดหยุ่น

• รากเริ่มเหี่ยว/ดำ ไม่ควรปลูก หรือควรตัดส่วนที่เสียก่อน

3)ตรวจความสมบูรณ์ของระบบราก

• รากต้องไม่พันกันเป็นก้อนในถุงเพาะชำ (root-bound)

• ถ้าพันกัน ให้คลี่รากหรือเล็มรากเล็กน้อยก่อนปลูก

3. การเตรียมก่อนปลูก

• แช่รากในน้ำหมักจุลินทรีย์ (EM) หรือสารกระตุ้นราก 15–30 นาที

• ตัดรากที่เน่า/แห้ง ออก เพื่อให้รากใหม่งอกเร็ว

• คลุกดินผสมแกลบเก่า/ปุ๋ยคอก รอบรากก่อนฝังลงดิน

4. ข้อควรระวัง

• รากแห้งเกินไป ยอดจะไม่แตกหรือชะงักการเจริญ

• รากเน่า ต้นอาจตายเร็วหลังปลูก

• รากพันกันมาก รากฝอยไม่กระจาย ต้นโตช้า

สรุปสั้นๆ

ตรวจรากมะนาวก่อนปลูก ให้ตรวจ สี, ความสด, จำนวนรากฝอย, การพันกัน ถ้ารากดี ต้นโตไว แข็งแรง ต้านโรคได้ดี

54 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร