วางระบบน้ำก่อนลงมือปลูก
การ วางระบบน้ำก่อนลงมือปลูกมะนาว เป็นขั้นตอนสำคัญที่สุดขั้นตอนหนึ่งของการจัดการสวน เพราะ “น้ำ” คือปัจจัยหลักที่ส่งผลโดยตรงต่อการเจริญเติบโต การออกดอกติดผล และคุณภาพผลผลิตของมะนาว หากวางระบบไม่ดีตั้งแต่ต้น จะทำให้สิ้นเปลืองแรงและต้นทุนในภายหลัง
1. สำรวจและวางแผนพื้นที่ก่อน
ตรวจสอบแหล่งน้ำ: ค้นหาว่ามีบ่อบาดาล คลอง หรือบ่อน้ำขุดใกล้แปลงปลูกหรือไม่
วัดพื้นที่และความสูงต่ำของแปลง: เพื่อกำหนดทิศทางการไหลของน้ำ และตำแหน่งติดตั้งท่อหลัก-ท่อย่อย
วิเคราะห์คุณภาพน้ำ: ตรวจค่า pH, ความเค็ม (EC), ตะกอน และธาตุเหล็ก หากเกินค่ามาตรฐานต้องกรองหรือปรับก่อนใช้
2. เลือก “ระบบน้ำ” ให้เหมาะกับสวนมะนาว
| ระบบน้ำ | ลักษณะการให้น้ำ | เหมาะสำหรับ |
|---|---|---|
| น้ำหยด (Drip) | น้ำซึมช้าๆ เข้าสู่รากโดยตรง | สวนมะนาวในวงบ่อหรือพื้นที่จำกัด ใช้น้ำน้อย ประหยัดสุด |
| มินิสปริงเกลอร์ | พ่นน้ำรัศมี 0.5-1.5 ม. | สวนมะนาวลงดินในแถว หรือต้องการให้ชุ่มทั่วทรงพุ่ม |
| สปริงเกลอร์ใหญ่ | กระจายน้ำรัศมี 3–6 ม. | พื้นที่กว้าง ต้องการให้น้ำพร้อมพ่นล้างฝุ่น |
| น้ำพุ่งสาย (ร่องน้ำหรือสายยาง) | ให้น้ำตรงบริเวณโคนต้น | ใช้ในระบบชั่วคราวหรือสวนขนาดเล็ก |
| คำแนะนำ: มะนาวชอบน้ำแบบ “สม่ำเสมอแต่ไม่แฉะ” ระบบน้ำหยดจึงเหมาะที่สุดในแง่การควบคุมปริมาณ | ||
3. ส่วนประกอบของระบบน้ำที่ควรมี
1. ปั๊มน้ำ – กำหนดแรงดันให้พอสำหรับความยาวท่อทั้งหมด
2. ถังพักน้ำ – สำหรับพักน้ำผสมปุ๋ยหรือปรับคุณภาพ
3. วาล์วควบคุม – ติดตั้งตามโซน แยกเปิด–ปิดสะดวก
4. ท่อหลัก (PVC) – นำส่งน้ำจากปั๊มสู่โซน
5. ท่อสาขา (PE) – กระจายน้ำเข้าสู่ต้นแต่ละต้น
6. ตัวกรองน้ำ (Filter) – ป้องกันหัวน้ำหยดอุดตัน
7. หัวน้ำหยด/มินิสปริงเกลอร์ – เลือกให้เหมาะกับระยะปลูก
4. การคำนวณเบื้องต้น
• ระยะปลูกทั่วไป: 3×3 เมตร หรือ 3×4 เมตร
• จำนวนต้นต่อไร่: 100-175 ต้น
• อัตราน้ำต่อครั้ง: ต้นละ 8-15 ลิตร (แล้วแต่ขนาดต้นและฤดู)
• รอบให้น้ำ: ฤดูร้อน ทุก 1-2 วัน ฤดูฝน งดเมื่อฝนตก ฤดูหนาว ทุก 3-5 วัน
5. เทคนิคพิเศษจากสวนมะนาวมืออาชีพ
• วางท่อหลักด้านทิศเหนือ ใต้ เพื่อรับแสงสม่ำเสมอ
• ติดตั้งวาล์วระบายน้ำปลายท่อ เพื่อระบายตะกอน
• ติดตั้งหัวน้ำหยด 2 หัวต่อต้น (ด้านซ้าย-ขวา) เพื่อให้น้ำทั่วราก
• หากใช้ระบบน้ำผสมปุ๋ย (fertigation) ควรมี Venturi หรือ ถังปุ๋ยแรงดัน
• ตรวจสอบแรงดันน้ำด้วยเกจ์วัดอย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง
10 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร